گزارش هفتگی اندیشه مهر؛
از نسخه جدید ژیژک برای نجات جهان تا رکود فلسفه اسلامی در اسپانیا
بتازگی ژیژک فیلسوف اسلوونیایی گفتگوی مفصلی انجام داده که در آن فلسفه را نوعی نسخه نجات بخش دانسته و آلداما کروز، پژوهشگر کوبایی هم در یک نشست از رکود فلسفه اسلامی در اسپانیا سخن گفته است.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: بطور معمول آخرین ماه سال یکی از شلوغترین ماه های سال است و بیشتر مراکز، نهادها و اندیشکده ها و پژوهشگاه اهتمام در جمع بندی کارهایشان دارند و تلاش می کنند هر آنچه در برنامه ریزی شان می بایست تا آخر سال انجام می دادند را به سرانجام برسانند. بنا بر این بطور معمول ماه اسفند ماه پرخبرو پر رویدادی است.
در هفته ای که گذشت نشست های مختلفی در زمینه اندیشه انجام شد که در ادامه به مهم ترین آنها اشاره خواهیم کرد.
نخستین همایش فرهنگ و دانشگاه در ایران برگزار شد
یکی از مهم ترین برنامه هایی که در هفته گذشته برگزار شد، اولین همایش «فرهنگ و دانشگاه در ایران» بود که با هدف توانمندسازی دانشگاه های کشوردر حوزه فرهنگ دانشگاهی در موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی برگزارشد. سعیدرضا عاملی استاد دانشگاه تهران در این همایش اظهار داشت: دانشگاه از هدف اصلی که پیشرفت جامعه و تقویت فرهنگ و عمومی و حل معضلات اساسی جامعه است منحرف شده و تمام هم و غم آن افزایش رتبه دانشگاه و استاد است؛ حتی دانشگاه، آزادی خودرا از دست داده و به سمتی حرکت می کند که اقتصادِ دانشگاه و استاد را تامین کند نه این که علم و دانش را در خدمت جامعه قرار دهد در حالی که به نظرم مهم ترین کارکرد فرهنگی دانشگاه، پیوند زدن علم و دین است اما متأسفانه سکولاریسم موجب شد دانشگاه در راه جدایی علم از دین حرکت نماید اما دانشگاه در ایران نمادی از فرهنگ این کشور است و باید در امتداد مسائل دینی حرکت نماید و بتواند توان نقد و فهم تحلیلی جامعه را تقویت کند. وزیر علوم هم برای این همایش پیامی نوشت و ارسال کرد.
نشست «جریان شناسی فلسفه اسلامی در اروپا و خصوصاً در اسپانیا» یکی از نشست های متفاوتی بود که در اواخر هفته گذشته یعنی روز چهارشنبه چهارم اسفند ماه توسط موسسه حکمت و فلسفه در قم اجرا شد. سخنران این جلسه امیلکار آلداما کروز، پژوهشگر کوبایی فلسفه اسلامی بود. وی در این جلسه اظهار داشت: پرفسور دینانی در سال ۲۰۰۰ در کنفرانسی در اسپانیا در مورد فارابی سخنرانی داشت و تجربه بدی در مورد دیدگاه فلاسفه علاقمند به مشاء در اسپانیا داشت و از این که نسبت به ملاصدرا شناخت مناسبی ندارند ناراحت بود پس ما برای تبلیغ نگاه صدرایی، مجله ای را به زبان اسپانیولی منتشر می نماییم. در دهه های ۸۰ و ۹۰ کتب فراوانی درباره فلسفه اسلامی در اسپانیا منتشر وهمچنین دوره های آموزشی فراوان انجام شد و حتی دوره هایی به زبان عربی، ولی امروزه در عرصه فلسفه در اسپانیا با بحران روبرو هستیم؛ حدودا تمامی متفکران یا بازنشسته شده یا از دنیا رفته اند. چ
وی اضافه کرد: آقایان هرناندز و لومبا از دنیا رفتند و خلایی در این حوزه به وجود آمد بنا بر این دانش پژوهان خیلی علاقمند به پیگیری مباحث فلسفی نیستند. ضمن این که زبان عربی برای آنان بسیار دشوار است و کسانی که می خواهند مباحث عرفانی و فلسفی را دنبال کنند با لغات دشوار روبرو می شوند. البته سال قبل، ۵ تز دکتری در مورد ملاصدرا در غرب نوشته شد؛ درباره همه جریانات فلسفی اسلامی در فضای انگلیسی زبان کتاب انتشار یافته است و ابن سینا محور همه این تزها است و همه کسانی که در فلسفه ذهن تحقیق می کنند روی برهان ابن سینا متمرکز شده اند ولی در فضای اسپانیایی زبان که پیشگام دراین زمینه بود با رکود مواجهیم.
نشست «ما و فلسفه تاریخ» هم در ادامه سلسله نشست های وضعیت تفکر در ایران توسط خانه اندیشمندان با سخنرانی مجید کافی، دین پژوه و جامعه شناس اجرا شد. کافی در ا ین نشست با اشاره به اینکه فلسفه تاریخ یک بحث هنجاری است بنا بر این مخالف و موافق دارد اما فلسفه نظری تاریخ ارزشی نیست اظهار داشت: در جهان اسلام مسلمانان وقتی بحث گذشته را می کنند روی سنت های الهی تاکید دارند بدین سبب به علت همین سنت های الهی که در قرآن آمده با باور به قانونمندی تاریخ داریم. از طرف دیگر به تعداد مکاتب و جهان بینی ها ما فلسفه تاریخ داریم حتی نسبت به ادیان نیز مکاتب مختلفی داریم. پس این حاکی از این است که فلسفه تاریخ از مسایل ارزشی تاثیر می گیرد. حتی فلسفه تاریخ از مسایل تاریخی فاصله می گیرد و به مسایل مابعدتاریخی، دین و... می رسد. پس فهم فلسفه تاریخ هر فیلسوفی مبتنی بر فهم جهان بینی اوست. شما تا جهان بینی هگل را ندانید فلسفه تاریخ او را فهم نمی کنید.
ارائه بسته های پیشنهادی جدید در عرصه های اقتصادی، اجتماعی و حقوقی
مراسم رونمایی از بسته پیشنهادی «پول، بانک و سیاست های پولی پیشنهادی به دولت سیزدهم از دید اقتصاد اسلامی» از دیگر برنامه هایی بود که در هفته گذشته در مرکز پژوهش های علوم انسانی ـ اسلامی صدرا برگزارشد. حجت الاسلام غلامی، رییس این مرکز در مراسم رونمایی این بسته از آماده کردن چند بسته پیشنهادی جدید دیگر آگاهی داد و اظهار داشت: مجمع عالی علوم انسانی اسلامی می تواند جلسات قوی ای را بمنظور برقراری ارتباط علمی با این نخبگان و گفت و شنود با رییس محترم جمهور ترتیب دهد. ما در عرصه علوم انسانی اسلامی به یاری دولت و سایر قوا ادامه خواهیم داد و برای سال ۱۴۰۱، تهیه و تقدیم چند بسته پیشنهادی جدید در عرصه های اقتصادی، اجتماعی و حقوقی را در دستور کار داریم.
و مطلب پایانی این که اسلاوی ژیژک فیلسوف اسلوونیایی از شروع شیوع ویروس کرونا نظرات فیلسوفانه جالبی درباره جهان در عصر کرونا داده است. ژیژک را بیشتربه خاطر صراحت لهجه و رک بودنش می شناسند وبرای رسانه ها جالب است. وی در تازه ترین گفتگویی که با جاناتان جیکوبسون داشته اینطور آغاز نموده که هنوز زنده ام و خیلی افسرده م. وی در بخش دیگری از این گفتگو در پاسخ به این پرسش که. آینده دانشگاه بطور عام و فلسفه بطور خاص در دنیای جدید و شجاعی که در انتظار ما است چگونه خواهد بود؟ پاسخ می دهد: نمی دانم با دانشگاه چه اتفاقی خواهد افتاد. آیا علوم انسانی و غیره زنده می ماند؟ استادان علوم انسانی در ایالات متحده به من می گویند که خیلی از دانشجویان آنها احساس می کنند که جهان درحال فروپاشی است، پس چرا آنها حالا باید به ادبیات و فلسفه قرن نوزدهم علاقمند شوند؟ دنیای غم انگیزی است. گاهی با دیدن فیلم های قدیمی گریه ام می گیرد، برای اینکه آنها در دنیایی اتفاق می افتند که حداقل برای مدتی اینجا نخواهد بود. این یک دنیای گمشده است. ادبیات و سینما چگونه خودرا باردیگر اختراع و بازتولید خواهند کرد؟ آیا آنها همچنان اهتمام خواهند کرد واقعیت قدیمی را جعل کنند؟ در مورد فلسفه چطور؟ فکر می کنم تأمل فلسفی مورد نیاز خواهد بود، حتی اگر دلیل دیگری جز این نباشد که واقعیتی که در آن زندگی می نماییم درحال فروپاشی است. این دیگر همان دنیا نیست، بدین سبب مردم کاملاً در اضطرار و لطمه هستند. به آنچه هم اکنون در ایالات متحده رخ می دهد، این همه نژادپرستی درحال انفجار، و البته یهودستیزی توجه کنید. فلسفه، یا هر چیزی که می خواهید نامش را بگذارید - تاملاتی در مورد معنای و مفهوم زندگی و زیستن – باید داشته باشد تا به مردم فرصت دهد تا خودرا در دنیای جدیدتری سازمان دهی کنند.
چه خبر از بازار نشر؟
به روال همیشه سراغ تازه های نشر در زمینه اندیشه برویم. هفته گذشته یک کتاب خواندنی با عنوان «ایده های بزرگ فلسفی» ـ بازخوانی ۱۳۱ اندیشه از ۹۶ متفکر بزرگ جهان ـ نوشته «جانی تامسون» با ترجمه ی «شهاب الدین عباسی» منتشر گردید. نویسنده در این کتاب، ۱۳۱ اندیشه یا پرسش را باتوجه به نظرات ۹۶ متفکر بزرگ جهان از نیچه و هایدگر و هگل گرفته تا نویسندگان محبوبی مثل کامو و پروست و کافکا بطور مختصر و مفید بازخوانی کرده است.
کتاب «لوتر» از سلسله مجموعه راهنمای سرگشتگان نوشته دیوید ویتفورد با ترجمه محمد صفار توسط انتشارات علمی و فرهنگی منتشر گردید. درباره مارتین لوتر کتاب های بسیار نوشته شده، اما شخصیت او هنوز رازآلود و دیرفهم مانده است. این کتاب اما تلاش نموده که پرده از تعدادی از این ابهام ها کنار بزند و دانشجویان و نو ورودان به این دست موضوعات را با زبانی عامه فهم و در عین حال تحقیقی، در شرح زندگی لوتر، زمینه های تاریخی و سیاسی و دینی، لحظات تعیین کننده و موضع گیری های الهیاتی او یاری رساند.
و در پایان این که کتاب «زندگی نامه محمد(ص)، ماهیت و وثاقت» اثر گریگور شولر با ترجمه محمدحسین رفیعی توسط انتشارات حکمت منتشر گردید. ریگور شولر، اسلام شناس معاصردر این کتاب کوشیده است بجای درافتادن در یک شک گرایی تمام عیار یا خوش بینی ناشی از اعتماد کامل به منابع کهن اسلامی، راهی برای تمییز بین اطلاعات اصیل از مجعول بیابد و شرایطی را که روند تحریف در آن رخ داده است شناسایی کند. شولر در این کتاب، روش خودرا مشخصاً در باب دو روایت مشهور در متون اسلامی به کار برده است: روایت إقرأ (نخستین وحی به پیامبر) و حدیث إفک (اتهام به عایشه، همسر پیامبر).
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب