نجف، اصفهان، پاریس و تهران مسیری برای تالیفات ابوالحسن نجفی
به گزارش پرسی بلاگ، ابوالحسن نجفی از بزرگترین مترجمان صاحب سبک ایرانی است. به قول محمد قاضی: گل سرسبد ترجمه های زبان فرانسه به زبان فارسی است که دقت و وسواس او در این عرصه باید الگویی برای دیگر مترجمان باشد.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب، طاهره طهرانی:
نوشته بود: «او شاعری بود که شعر نمی گفت و داستان نویسی بود که داستان نمی نوشت. اما به اندازه همه شاعران و داستان نویسان دغدغه کلمه و جمله داشت. از همین دغدغه ها بود انگار که شاعر و نویسنده ای را پیدا می کرد و کمک می کرد به بالیدن آنها و خودش هم می بالید.» یونس تراکمه درباره ی ابوالحسن نجفی این گونه می گوید، و چه توصیف به جایی.
ابوالحسن نجفی، نویسنده، مترجم و زبان شناس برجسته ایرانی، در ۱۰ مهر سال ۱۳۰۸ در شهر نجف به دنیا آمد، پدرش از مجتهدین علوم دینی بود که برای تحصیل به نجف رفته بود. او دوران کودکی و نوجوانی خودرا در اصفهان گذراند و در سال ۱۳۲۶ دیپلم ادبیات گرفت. سپس برای ادامه تحصیل در رشته زبان فرانسه به تهران رفت و تحت تأثیر استادانی همچون پرویز ناتل خانلری و فاطمه سیاح قرار گرفت. بعد از فارغ التحصیلی در سال ۱۳۳۲، به تدریس در دبیرستان های اصفهان پرداخت و با همکاری احمد عظیمی و عبدالحسین آل رسول، انتشارات نیل را تأسیس کرد. نجفی بعدها برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد به فرانسه رفت و در دانشگاه سوربن پاریس به مطالعه زبان شناسی پرداخت.
بازگشت به ایران، شروع باردیگر تدریس و نگارش
پس از برگشت به ایران در سال ۱۳۴۴، تدریس در گروه ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان را شروع کرد و به حلقه ادبی جُنگ اصفهان پیوست که زمینه ساز ارتباط او با نویسندگانی چون بهرام صادقی، تقی مدرسی و هوشنگ گلشیری شد. وی در سال ۱۳۴۹ به تهران نقل مکان کرد و علاوه بر تدریس در دانشگاه تهران، در مؤسسه فرانکلین مشغول بکار شد و به ویرایش متون پرداخت. بعد از انقلاب، نجفی فعالیت خودرا در دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد. در سال ۱۳۶۶ از تدریس دانشگاهی کناره گیری کرد و تا سال ۱۳۸۲ به تدریس موضوع هایی چون وزن شعر فارسی، مبانی زبان شناسی و امکانات زبان فارسی در ترجمه در مرکز نشر دانشگاهی مشغول بود.
ابوالحسن نجفی با سابقه فعالیت در دانشگاه، دانش نامه جهان اسلام و شورای عالی ویرایش سازمان صداوسیما، از سال ۱۳۶۹ به فرهنگستان زبان و ادب فارسی پیوست و در سال ۱۳۸۳ مدیریت گروه ادبیات تطبیقی این مؤسسه را بر عهده گرفت. تالیف و ترجمه آثاری مانند «فرهنگ فارسی عامیانه»، «غلط ننویسیم» و ترجمه «خانواده تیبو»، به او جایگاه ویژه ای در ادبیات فارسی داد. او همین طور در زمینه های زبان شناسی، وزن شعر فارسی و ویراستاری فنی زبان فارسی کارهای زیادی داشت، همچون تدوین «دایره نجفی» که نزدیک به ۲۰۰ وزن شعری را طبقه بندی کرده و به شناخت دقیق تر عروض فارسی کمک شایانی کرد.
ترجمه ابوالحسن نجفی و «وظیفه ادبیات»
نجفی مترجمی دقیق، خلاق و دغدغه مند نسبت به ادبیات و جامعه بود، او یکی از بزرگ ترین مترجمان صاحب سبک زبان فارسی است و به قول زنده یاد محمد قاضی: «گل سرسبد ترجمه های زبان فرانسه به زبان فارسی است که دقت و وسواس او در این عرصه باید الگویی برای دیگر مترجمان باشد.» آنطور که خودش میگوید زمانیکه سیاست در عصه ادبیات وارد شده بود، دست به ترجمه «وظیفه ادبیات» زد چونکه وضعیت خاصی پیش آمده بود: «احساس کردم که مردم ارزش کارهای ادبی را بر مبنای خاصیت های سیاسی آن آثار تعیین می کنند. یعنی در آن زمان، اگر کتابی بطور مستقیم یا غیر مستقیم از وضعیت موجود و مخصوصاً از کارهای شاه انتقاد می کرد، درنظر مردم یک اثر ادبی برجسته جلوه می کرد.»
کتاب «وظیفه ادبیات» که توسط ابوالحسن نجفی تدوین و ترجمه شده، مجموعه ای از ۲۴ مقاله از بیست نویسنده مشهور و صاحب نظر خارجی است. این کتاب درباره ی نقش و مسئولیت ادبیات و مترجمان در انتقال فرهنگ ها و تأثیر ادبیات بر جامعه و فرهنگ است. نجفی در این اثر به تحلیل و نقد ترجمه ها و مطالعه جایگاه ادبیات در دنیای معاصر پرداخته است.
این کتاب چهار بحث اصلی درباره ی ادبیات مطرح می کند و مقالاتی که در آن گردآوری شده اند، برای آشنایی فرهنگ های شرق و غرب و بررسی دیدگاه های مختلف درباره ی وظیفه ادبیات در حوزه های «ادبیات و واقعیت»، «ادبیات و سیاست» و «وظیفه ادبیات» است. نویسندگان این مقالات در نشست های انجمن اروپایی نویسندگان درباره ی تأثیر ادبیات بر جامعه و نقش آن در انتقال اندیشه ها سخن گفته اند.
فضای کتاب تأمل برانگیز و عمیق است و نجفی با زبان ساده و روان به مفاهیم فلسفی و عملیاتی ادبیات و ترجمه می پردازد. همین طور در متن کتاب به نقش نویسندگان برجسته ایرانی مانند محمود دولت آبادی و صادق هدایت اشاره می شود. نخستین چاپ این کتاب به سال ۱۳۵۶ بازمی گردد و از آن زمان تا حالا بارها تجدید چاپ شده است. این کتاب برای علاقمندان به ادبیات و ترجمه بسیار مفید می باشد و جزو آثار بحث برانگیز و معتبر حوزه نظری ادبیات در ایران شمرده می شود.
از جمله آثار ترجمه ابوالحسن نجفی کتاب های «نژاد و تاریخ»، «بیست و یک داستان»، «خانواده تیبو»، «ادبیات چیست؟»، «کالیگولا»، «استاد تاران و همانطور که بوده ایم»، «درباره نمایش»، «گوشه نشینان آلتونا»، «شازده کوچولو»، «ضد خاطرات»، «شعر و نیستی»، «وظیفه ادبیات (مجموعه مقالات)»، «وعده گاه شیر بلفور» و... هستند.
ترجمه های وی بطور کلی نشان دهنده توجه اش به زبان فارسی در جنبه های مختلف همچون زبان محاوره، نگارش درست، زبان شناسی، و شعر فارسی است. او همین طور به ترجمه و معرفی آثار ادبی مهم خارجی پرداخت که توانست مخاطب فارسی زبان را با ادبیات جهانی آشنا کند. در آثار علمی و تخصصی خود، نجفی نقش برجسته ی در توسعه و اصلاح زبان فارسی و فرهنگ نگارش داشته است.
سرانجام ابوالحسن نجفی بعد از سال ها خدمت به فرهنگ و ادب فارسی، در دوم بهمن ۱۳۹۴ چشم از جهان فرو بست، آن طور که خودش می اظهار داشت: «تنها جایی که دلم برایش تنگ می شود، اتاق کارم است.» امروز میراث علمی و ادبی او بازهم الهام بخش مترجمان، محققان و علاقمندان زبان و ادبیات فارسی است.
منبع: persiblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب