به مناسبت سالروز شهادت سردار حاج ابراهیم همت؛
مروری بر خصوصیات فردی و شیوه های مدیریتی شهید همت
پرسی بلاگ: اگر کسی قبلاً او را ندیده بود، نمی توانست تشخیص دهد که او فرمانده است، ولی اگر با او صحبت می کرد از شیوه بیان و نحوه استدلال هایش متوجه می شد که او یک فرد عادی نیست.
به گزارش پرسی بلاگ به نقل از مهر، ۱۷ اسفندماه سالروز شهادت فرماندهی بزرگ و نامی شهید حاج ابراهیم همت است. بزرگ مردی که شیوه های مدیریتی اش زبان زد خاص و عام بود بطوریکه شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی دراین باره گفته است:
«یک جامعه اگر بخواهد منزه بشود، نخستین عاملی که در تنزیه و تربیت آن جامعه تأثیر دارد، بطور قطع مدیران آن جامعه هستند. اگر فکر و رفتار مدیر؛ منطبق با اصولی بود که او هم در موضع بیان و هم در مقام عمل، به آن اصول اعتقاد داشت، بطور قطع آن رفتار در دیگران هم، تأثیرگذار خواهد بود.
شما وقتی به رویه مدیریتی شهید همت در لشکر تحت فرماندهی اش نگاه می کنید؛ می بینید که او بی اغراق در تمام خصیصه های تربیتی، از جمیع نیروهای خودش بالاتر بود.» [۱]
در واقع یکدست و یکرنگ بودن حرف و عمل شهید همت سبب شده بود که نیروهایش در لشکر ۲۷ محمد رسول الله (ص) او را بعنوان فرمانده ای مخلص، اسوه و متقی بپذیرند و در امتداد اجرای فرامینش جان فشانی کنند و این خود از مهم ترین رموز موفقیت این لشکر در زمان فرماندهی این سردار بی ادعا بود.
سالروز شهادت این سردار شهید، بهانه ای شد تا با تعدادی از خصوصیات فردی و شیوه های مدیریتی وی که می تواند چراغ راه رشد و تعالی نظام مدیریتی کشور به سبک مدیریت جهادی باشد، آشنا شویم.
۱ -انتخاب افراد شایسته (شایسته سالاری)
«حاج همت نسبت به انتخاب افراد شایسته برای سپردن مسئولیت های مختلف در لشکر، بسیار حساس و دقیق بود. او نه فقط به مسئولان ذی ربط نیروی انسانی و بازرسی تاکید داشت، بلکه خود نیز در گزینش افراد دخالت می کرد و حتی برای به کارگیری افراد تا سطح فرماندهان دسته نیز گاهی خودش مصاحبه و گزینش می کرد.
۲ - تقوی
حاج همت همیشه در برخورد با افراد و نیروهای تحت امر خود طوری بود که کسی به خودش اجازه نمی داد از او درخواست غیرمعقول و خلافی داشته باشد. تقوای حاجی فاکتور مهمی بود که نیروها و اطرافیانش را در پذیرش نظرات و دستورهای او خیلی زود متقاعد می کرد. در رفتار و منش طوری برخورد می کرد که اگر کسی قبلاً او را ندیده بود، نمی توانست تشخیص دهد که او فرمانده است، ولی اگر با او صحبت می کرد، از روش بیان و نحوه ی استدلال هایش متوجه می شد که او یک فرد عادی نیست و حتما توان و جایگاه بالایی دارد.
او هیچگاه خودرا نسبت به دیگران برتر نمی دید. حاجی بارها و بارها خودرا از نیروهای بسیجی، خیلی کم تر و پایین تر می دید و می گفت «من کجا و این نیروهای مخلص خدا کجا.»
گاهی که از جلسات قرارگاه فارغ می شدیم و وقت نماز بود، حاجی بی هیچ ابایی و با کمال اخلاص، پشت سر یک نیروی بسیجی عادی می ایستاد و به او اقتدا می کرد. در جلسات هم وقتی اصرار می کردیم که برای اقامه ی نماز جماعت جلو بایستد، قبول نمی کرد، بچه ها هم که دوست داشتند پشت سر حاجی نماز بخوانند، بدون این که حاجی بفهمد، به او اقتدا می کردند. البته حاجی از این بابت اکراه داشت.
۳- قناعت
من کباب بخورم درحالی که بسیجی ها نان خالی هم گیرشان نمی آید
پدر حاج همت نقل می کند «حاجی مدت ها بود که سری به ما نزده بود، برای همین، به اندیمشک رفتیم. بامداد زود با ابراهیم به محل کارش رفتم. ظهر که برگشتیم خانه، مادر ابراهیم برای بچه اش کباب درست کرده بود. کباب را جلوی ابراهیم گذاشت، ولی ابراهیم نخورد. گفتم: چرا نمی خوری؟ اظهار داشت: من کباب بخورم، درحالی که بسیجی ها نان خالی هم گیرشان نمی آید. نخورد. کمی استراحت کرد و رفت سر کارش.» پدر شهید ادامه می دهد «کفش هایش آن قدر پاره بود که قابل استفاده نبود. نه فقط از کفش های دولتی استفاده نکرد، بلکه کفشی که خودم برایش خریده بودم هم نپوشید، آنرا به یک بسیجی داد که کفش گیرش نیامده بود. می گفتم آخر پسر، مثلاً تو فرمانده ای، کمی به خودت برس، اما انگارنه انگار.
۴- توبیخ خاطیان
در مرحله ی اول عملیات خیبر، چند شب بود که گردان ها موفق نشده بودند از کانال عبور کنند. «حسن زمانی» که با «سیدرضا دستواره» خیلی رفیق بود، شهید شده بود و جنازه اش در کانال مانده بود. سیدرضا اصرار داشت که جنازه ی حسن را عقب بیاورد، ولی حاج همت بنا به ملاحظاتی مانع این کار می شد. سیدرضا طاقت نیاورد و به بهانه ی این که می خواهد قضای حاجت کند، آفتابه را برداشت و به سمت کانال حرکت کرد. بچه ها فریاد زدند «رضا… رضا می خواهد برود و حسن را بیاورد.» حاج همت به چند نفر از نیروها دستور داد که رضا را بگیرند و برگردانند. وقتی رضا را پیش حاجی آوردند، به شدت با او برخورد کرد و گفت «من به تو تکلیف می کنم که حق نداری فعلاً برای انتقال جنازه ی شهید حسن زمانی اقدامی کنی.» از آنجائیکه حاجی علاقه ی ویژه ای به رضا دستواره داشت، بچه ها تصور نمی کردند که آن طور با او برخورد کند، اما حاجی در مسائل نظامی و حفظ جان نیروهایش با کسی شوخی نداشت و در صورت بروز تخلف، با عزیزترین اطرافیانش هم برخورد می کرد.
۵- تفویض اختیار و مسئولیت خواهی
تمام کسانی که با نیروها و فرماندهان حاج همت کار کرده اند، می دانند که افرادی مثل شهیدان اکبر زجاجی، سعید مهتدی، رضا چراغی، رضا دستواره و عباس ورامینی و دیگران، هر کدام در حد یک فرمانده لشکر بودند. مثلاً رضا چراغی به بهترین نحو پشتیبانی تمام لشکر و گردان های عملیاتی را بر عهده داشت و در هنگام مسئولیت او، کم تر کسی در لشکر ۲۷ با مشکل پشتیبانی مواجه می شد. علت رشد و بروز استعدادهای این نیروها را می توان در تفویض اختیار و واگذاری مسئولیت ها و اعتماد حاج همت به نیروهایش دانست. اگر نبود این اعتماد حاجی به نیروهایش و واگذاری مسئولیت ها به آنها، چه بسا هیچ یک از آنها نمی توانستند استعدادهای خودرا در حد اعلای یک فرمانده تمام عیار بروز دهند. در کنار این تفویض اختیار، حاجی مرتب از نیروها می خواست گزارش بدهند که درباب مسئولیت واگذارشده چه اقداماتی انجام داده اند. اگر احیاناً با مشکلی مواجه می شدند، کمک می کرد که موانع برطرف شود و اگر فردی کوتاهی می کرد، تذکر می داد.
۶- عدم انتقام گیری و انتقادپذیری شهید همت
نیروهای لشکر ۲۷ در «قلاجه» مستقر بودند. برادری به نام «مهدی» درباب تاکتیک های جنگ و نحوه ی ورود به مناطق عملیاتی و مانند آن نظراتی داشت و همه ی این ها را با لحن درشت و صدای بلند به حاج همت منتقل می کرد. حاجی هم استدلال های خودرا بیان می کرد، اما آن برادر ناراحت شد و جلوی چشم ما حاج همت را هل داد، طوری که نزدیک بود حاجی روی زمین بیفتد. حاجی بدون کوچک ترین تندی و بی هیچ حرفی به راه خود ادامه داد؛ انگارنه انگار اتفاقی افتاده است. این در حالی بود که اگر با یکی از ما چنین برخوردی می شد، شاید با آن فرد برخورد شدیدی می کردیم. این نوع برخورد بیان گر روح بزرگ حاج همت و گذشت آن بزرگوار بود که هیچ گاه دنبال انتقام گیری نبود و با رفتارهای اسلامی خود درس انسانیت و ادب می آموخت.
۷- محبت
خوش انصافاً انگشت شصتم را شکستند
یک روز حاج همت برای سرکشی به گردان ما آمد. بچه ها که متوجه حضور او شدند، هجوم آوردند و دورش جمع شدند. هر کسی اهتمام می کرد خودش را به حاج همت برساند. حاج همت در وسط بچه ها گیر کرده بود و کاری از دستش برنمی آمد. فشار آن قدر زیاد بود که حاجی حتی نمی توانست تکان بخورد. بالاخره و بعد از ابراز محبت بسیجی ها، با کمک دوستان راه را باز کردیم و او را از میان رزمندگان عبور دادیم. وقتی که از جمع خارج شد، دیدم که دستش را گرفته و فشار می دهد. پرسیدم «چی شده حاجی؟» گفت «خوش انصاف ها! انگشت شستم را شکستند.» باور نکردم. با خودم گفتم شاید شوخی می کند، ولی بعد که دیدم دستش را گچ گرفته، باورم شد که راستی راستی انگشتش را شکسته اند.
۸- آینده نگری
از خصوصیات بارز حاج ابراهیم همت، توجه به آینده و آینده نگری بود. من مسئولیت بخش تحقیق و بازرسی لشکر ۲۷ را بر عهده داشتم. حاج همت مدام به من سفارش می کرد و دستور می داد که باتوجه به این که فرمانده گردان ها و گرو هان ها در عملیات ها شرکت می کنند، دائم در خطوط مقدم هستند، احتمال شهادت آنها نسبت به دیگران بیش تر است و نباید گردان ها و گروهان بدون فرمانده باشند، پس باید همیشه به فکر شناسایی و جذب نیروهایی باشیم که توان مدیریت گردان ها و گروهان ها را داشته باشند. برای این منظور، حاج همت به من ماموریت داد که به تهران بروم و در مراکز سپاه و بسیج نیروهای موردنظر ایشان را شناسایی و جذب کنم.
حاج ابراهیم دید بسیار بلندی داشت و فقط به فکر زمان حال نبود. همه اش در این اندیشه بود که باید برای آینده ی جنگ و حتی انقلاب کادرسازی کند. بدین سبب تمام تلاش خودرا معطوف کرده بود تا زمینه های بروز استعداد نیروها را فراهم آورد تا هر کدام از آنها برای خود فرد مناسب و مؤثری در جنگ و انقلاب باشد.
۹- شجاعت در فرماندهی
بلند شو برویم که بعدی داخل سنگر است
۹-۱- در عملیات «مسلم»، همراه حاج همت بالای ارتفاعات «گیسکه» رفته بودیم. داخل یک سنگر در کنار او بودم. خیلی به دشمن نزدیک بودیم و حاجی با دوربین ارتفاعات شهر «مندلی» عراق را نگاه می کرد. آمده بود تا منطقه را برای ادامه ی عملیات دیده بانی و شناسایی کند. همان موقع دشمن متوجه حضور ما شد و نخستین خمپاره را شلیک کرد. گلوله ی خمپاره در پنجاه شصت متری سنگر فرود آمد. دومی به سی چهل متری رسید و سومی نزدیک تر افتاد. پس از انفجار گلوله ی سوم، حاجی در کمال خونسردی دستی به پشت من زد و گفت «بلند شو برویم که بعدی داخل سنگر است.» سریع بلند شدیم و کمی از سنگر فاصله نگرفته بودیم که خمپاره ی بعدی داخل سنگر فرود آمد.
سقوط در هور
۹-۲ سردار «جهروتی» نقل می کند «حاجی در سخت ترین شرایط نیز از قوه ی توکل خود بهره می برد و با این کار، روحیه ی نیروها را نیز حفظ می کرد. روزهای آخری که در جزیره ی مجنون بودیم، شرایط سختی داشتیم. هواپیماهای عراقی مرتب منطقه را بمباران می کردند، حتی بمباران شیمیایی. بعضی وقت ها در یک روز حدود نود هواپیما می آمد و خطوط را مورد هدف قرار می داد. بعد از یکی از بمباران های سخت، حاجی اظهار داشت: موتور را آماده کن تا با هم سری به بنه تدارکاتی بزنیم. سوار موتور شدیم و راه افتادیم. هنوز از بچه ها دور نشده بودیم که باردیگر سروکله ی سه هواپیما پیدا شد. هواپیماها آمدند پایین و درست از بالای سر ما گذشتند، طوری که بی اراده سرمان را خم کردیم. ما به مسیر خود ادامه می دادیم و هواپیماها چند بار از بالاسر ما رد شدند. بالاخره بمب های خودرا کنار جاده ریختند. موج انفجار من و حاجی را با سر به داخل هور پرت کرد. هر دو درحالی که خیس شده بودیم، بیرون آمدیم. موتور را از داخل هور بیرون کشیدیم و سوار شدیم و راه افتادیم، طوری که انگارنه انگار اتفاقی افتاده بود. حاجی با این مسائل بسیار عادی برخورد می کرد و همین برخورد با موضوع ها تأثیر زیادی در روحیه ی بچه ها و اعتقادات نیروهایش داشت.
۱۰ -وجدان کاری
شب، غذا تخم مرغ آب پز بود، ولی او نمی توانست بخورد. ناچار مقداری آب و آرد و شکر را مخلوط کردیم و کمی جوشاندیم تا بتواند بخورد. موقع خواب دیدم از شدت تب دارد می سوزد و رنگش تغییر کرده است. چاره ای نبود، شب بود و کاری از دستمان برنمی آمد. تصمیم گرفتم بامداد هر طور شده، او را به دکتر برسانم. بامداد وقتی برای نماز بیدار شدم، دیدم همت سر جایش نیست. وقتی رفتم و از نگهبانی سراغش را گرفتم، گفت «حدود سه پس از نیمه شب حرکت کرد به طرف منطقه.» سر جایم میخ کوب شدم. باورم نمی شد که با آن حال راه بیفتد و به منطقه برود، ولی او رفته بود.
۱۱- تکیه بر اطلاعات و شناسایی
از بارزترین خاصیت های فرماندهی حاج همت، اهمیت دادن به مسئله ی اطلاعات و حفظ اسرار بود. در دوران فرماندهی حاج همت، هیچ عملیاتی کلید نخورد و ما در هیچ مکانی برای عملیات مستقر نشدیم، مگر این که خود او یا خیلی از فرماندهانش برای شناسایی و جمع آوری اطلاعات، پیش از نیروها، به منطقه ی عملیاتی رفته بودند.
حاج همت معتقد بود که اطلاعات عملیات و شناسایی چشم عملیات و فرمانده است. می گفت «اگر امروز اطلاعات درست از منطقه داشته باشم، هنگام عملیات با اطمینان کامل می توانم نیروهایم را جلو بفرستم.» در عملیات رمضان و بعد از طی مسیر، گردان ما رسید پشت کانالی که حاج همت در جلسات توجیهی به ما توضیح داده بود. شب وقتی که کانال را به نیروهایم نشان می دادم و بوسیله بی سیم کانال را برای حاج همت توصیف می کردم، به من گفت «این همان کانال موردنظر است. ببین با این توصیفاتی که من می گویم، آیا درست است؟» بعد آغاز کرد مشخصات کانال را موبه مو از پشت بی سیم می گفت و من تمام آنها را در کانال می دیدم. وقتی مطمئن شد که بجای درست رسیده ایم و همان کانال موردنظر است، ادامه می داد «بچسب کانال و رهایش نکن که این همان کانال است.»
۱۲- جاذبه حاج همت
پرید جلو و دست حاجی را گرفت که ببوسد. حاج همت دستش را کشید و اجازه نداد. وی گفت «من آمده ام به شما پناهنده شوم. من قبلاً اشتباه می کردم و رفته بودم طرف ضدانقلاب و با آنها بودم، ولی حالا پشیمانم.» حاجی جلو رفت، او را در آغوش کشید، بوسید و گفت «فعلاً شما پیش برادرهایمان استراحت کن تا بعد با هم صحبت نماییم.» آن مرد مسلح بود، اما حاج همت اجازه نداد که اسلحه اش را بگیریم و او همانطور با خیال آسوده در بین بچه ها نشسته بود. شب وقتی حاجی از وضعیت ضدانقلاب صحبت می کرد، آن بنده خدا به گریه افتاد و از حاجی خواست که کمکش کند تا پاسدار شود. حاجی هم گفت «اشکال ندارد؛ از همین لحظه به بعد تو پاسدار هستی.» رفتار و برخورد حاج همت از یک طرف و جاذبه ی خاص او چنان تأثیر عمیقی در آن جوان گذاشت که یکی از نیروهای خوب، فعال و متعهد ما شد. تا این که در عملیات محمد رسول الله صلی الله مقابل وآله وسلم به شهادت رسید. پس از این قضیه و پخش خبر شهادت او، برخی از ضدانقلاب های فریب خورده آمدند و خودرا تسلیم کردند. جالب این که آنها هم در لحظه ی ورودشان سراغ حاج همت را می گرفتند.
۱۳- تکلیف محوری و ولایت پذیری
حتی بارها به شخص آقای هاشمی رفسنجانی که از جانب امام خمینی (ره) در منطقه {عملیاتی خیبر} حضور داشت می گفت عملیات کردن در این منطقه باتوجه به شرایط محیطی و عدم برخورداری ما از امکانات و تجهیزات مناسب به مثابه مشت در مقابل خنجر است و این کار نشدنی است. اما زمانی که انجام عملیات در این محور به همت ابلاغ گردید، بدون کوچک ترین اعتراضی و بعنوان یک تکلیف شرعی آنرا پذیرفت. وقتی که از جلسه قرارگاه بازگشت همانند گذشته نیروها را جمع کرد و گفت من حرف خودم را زده ام و گفته ام که نمی گردد از کانال ۳۰ متری عمل کرد و خدا می داند که ما نمی توانیم عبور نماییم ولی تکلیف است و ما بطور دقیق و کامل به تکلیف بدون کوچک ترین اهمالی عمل می نماییم.
او به همراه نیروهایش به تکلیف عمل کرد و این در حالی بود که طبق قوانین صورت گرفته در قرارگاه مقرر بود تعدادی قایق برای ما ارسال نمایند که قایق نرسید و گفته بودند خاک ریز تعبیه شده در محل عملیات دو جداره است که آن هم دو جداره نبود و با این اوصاف همت با تمام توان و ظرفیت به تکلیف عمل کرد.» [۲]
منابع:
[۱] بابائی، گلعلی، کوهستان آتش، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، نشر بیست و هفت بعثت، چاپ اول، پاییز ۱۳۹۹، صفحه ۷۶۸
[۲] شفیعی، علیرضا، شهید همت در مکتب نبوی: گذری بر رفتارهای مدیریتی شهید همت، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول ۱۳۹۲، صفحات ۱۸، ۲۰، ۲۶، ۳۲، ۳۴، ۳۶، ۵۰، ۹۰، ۹۳، ۹۸، ۱۲۱، ۱۳۹، ۱۵۷
منبع: persiblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب