بزرگ شدن در آتش نوجوانان امروز را با زندگی در جنگ آشنا می کند
به گزارش پرسی بلاگ، اصغر فکور اظهار داشت: این اثر تصویری ملموس از سالیان جنگ تحمیلی ارائه می کند و به نوجوان امروز فرصتی می دهد که با شرایط دشوار آن دوران همذات پنداری کند.
به گزارش پرسی بلاگ به نقل از مهر، نشست رونمایی و نقد و بررسی کتاب «بزرگ شدن در آتش» با حضور اصغر فکور؛ کارشناس ادبی، یوسف قوجق؛ نویسنده اثر، سید سجاد موسوی روز دوشنبه ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ در کافه کتاب فرهنگسرای خاوران اجرا شد.
در ابتدای این جلسه، اصغر فکور ضمن اشاره به جایگاه یوسف قوجق در ادبیات داستانی کشور اظهار داشت: آقای قوجق یکی از نویسندگان شناخته شده هستند که سال ها در حوزه ادبیات داستانی فعالیت نموده اند و تسلط علمی و عملی او دراین خصوص سبب شده آثار مختلفی در ژانر نوجوان خلق کنند. کتاب «بزرگ شدن در آتش» ادامه همین مسیر است و توانسته فضایی تازه برای آشنایی نوجوانان با سالهای جنگ بوجود آورد.
وی اضافه کرد: این کتاب، داستان نوجوانی به نام علی اکبر را روایت می کند که در یکی از روستاهای جنوب کشور زندگی می کند. خانواده او با مشکلات ناشی از جنگ تحمیلی روبه رو می شوند و در ادامه مسیر زندگی شان به تهران مهاجرت می کنند. بخش قابل توجهی از روایت به حوادثی اختصاص دارد که علی اکبر و دوستانش در این راه تجربه می کنند و نهایتا شهادت دو تن از دوستان او نقطه عطفی در داستان است.
فکور تاکید کرد: یکی از خاصیت های قابل توجه این کتاب، بازآفرینی فضای جنگ برای نسلی است که هیچ تجربه مستقیمی از آن سال ها ندارد. نوجوانان دهه هشتاد و نود در این اثر می توانند تصویری از زندگی هم سالان خود در روزگار جنگ به دست بیاورند. همین مساله سبب می شود کتاب به عنوان یک منبع روایی و ادبی، اهمیت ویژه ای برای نوجوان امروز پیدا کند. فضای گرم و صمیمی اثر امکان همذات پنداری نوجوانان را بیشتر می کند و آنها را به درکی ملموس تر از زندگی در شرایط جنگی می رساند.
او در ادامه سخنانش به برخی نکات انتقادی اشاره نمود و اظهار داشت: در بخشهایی از کتاب، استفاده از برخی کلمات یا توصیف ها می تواند ذهن مخاطب را گرفتار تغییر مسیر کند. به عنوان نمونه، در جایی از متن به وقوع ناگهانی جنگ اشاره شده است. استفاده از واژه ناگهانی شاید برای یک روایت نوجوانانه ساده باشد، اما می تواند سبب برداشت های متفاوتی از طرف مخاطب شود. بهتر است در چنین بخشهایی از واژه هایی مانند حمله یا یورش دشمن استفاده گردد تا هم به واقعیت نزدیک تر باشد و هم از نظر بار معنایی با فضای جنگ هماهنگ تر جلوه کند.
این کارشناس اضافه کرد: نمونه دیگری که میتوان به آن اشاره نمود، موضوع حملات موشکی است. در بخشی از داستان، صحنه ای از به هدف خوردن موشک به یک مرغداری روایت می شود، در صورتیکه بنا بر واقعیت های تاریخی، در آغاز جنگ تحمیلی عراق از موشک باران استفاده نمی کرد و حملات محدود به توپخانه و خمپاره بود. چنین جزئیاتی ممکنست برای مخاطب نوجوان شائبه ایجاد نماید و لازم است در ویراست های بعدی مورد بازنگری قرار گیرد.
این کارشناس ادبی به موضوع تشکیل لشکر محمد رسول الله در داستان هم اشاره نمود و توضیح داد: در بخش دیگری از کتاب زمانی که خانواده علی اکبر به تهران مهاجرت می کنند، پیرمردی درباره ی تشکیل لشکر محمد رسول الله سخن می گوید. این در حالیست که به لحاظ تاریخی، تشکیل این لشکر مربوط به سال ۱۳۶۱ است و در سالهای ابتدایی جنگ هنوز چنین اتفاقی رخ نداده بود. به نظر می آید اینگونه اشارات نیازمند بازبینی و هماهنگی بیشتر با تقویم تاریخی جنگ باشند.
فکور درباره ی ساختار اثر هم نکاتی را بیان کرد و اظهار داشت: از نظر فرم و ساختار، کتاب ظرفیتهای قابل توجهی دارد، اما در بعضی بخش ها می توانست انسجام بیشتری داشته باشد. بعنوان مثال، فصل بندی های کتاب اگر با دقت بیشتری طراحی می شد و پیوستگی زمانی و مکانی بیشتری میان بخش ها برقرار می شد، مخاطب نوجوان ارتباط روان تری با متن برقرار می کرد.
او اضافه کرد: گاهی فصل ها با تیترهایی چون علی اکبر در خاکریز یا یاسر بیدار می شود آغاز می شوند. این سبک می تواند جذاب باشد، اما اگر ارتباط منطقی تر و خطی تری میان این فصل ها وجود داشت، به درک بهتر روند داستان کمک می کرد.
یکی دیگر از نکات مورد توجه فکور، نگاه نویسنده به شخصیت پردازی بود. او اظهار داشت: این کتاب به صورت متداول بدنبال قهرمان سازی فردی نیست. در واقع هیچ شخصیت واحدی به عنوان قهرمان مطلق معرفی نمی گردد. بلکه همه شخصیت ها در کنار هم حرکت می کنند و هرکدام سهمی در روایت دارند. همین خاصیت سبب می شود که نوجوان امروز که در پی شناخت تعدادی از تاریخ است، احساس نزدیکی بیشتری به شخصیت ها پیدا کند.
وی اضافه کرد: این نگاه مانع از آن می شود که مخاطب انتظار داشته باشد فقط یک شخصیت خاص به قهرمان تبدیل گردد یا تنها با شهادت یک فرد به اوج برسد. در عوض، روایت نشان میدهد که همه شخصیت ها در یک مسیر مشترک و با انگیزه های مشابه حضور دارند.
فکور با وجود بیان برخی نکات انتقادی، بر نقاط قوت اثر تاکید کرد و اظهار داشت: این کتاب توانسته روح نوجوان را به خوبی بازتاب دهد. فضای داستان آمیخته با محبت، دوستی و همبستگی است و می تواند برای نوجوانان محبوبیت زیادی داشته باشد. به همین دلیل، سفارش می کنم نوجوانان حتما این اثر را بخوانند.
او اضافه کرد: نویسنده توانسته از عشق و عاطفه در کنار فضای جنگ استفاده نماید و این ترکیب به داستان حال وهوای متفاوتی بخشیده است. همین خاصیت سبب می شود نوجوانانی که شاید با فضای خشن جنگ ارتباطی نداشته باشند، بتوانند از زاویه ای انسانی تر به آن نگاه کنند.
معصومیت در این کتاب یک مساله است
در ادامه نشست نقد و بررسی کتاب، یوسف قوجق نویسنده اثر، با ابراز خرسندی از حضور در جمع مخاطبان اظهار داشت: خوشحال هستم که فرصتی فراهم گردید با مخاطبان کتاب از نزدیک آشنا شوم. همین طور لازم می دانم به مسؤلان فرهنگی، ناشر این اثر و همه دوستان حاضر تبریک بگویم. برای من بازخورد مخاطب اهمیت ویژه ای دارد و ترجیح می دهم بالاتر از هر چیز از نظرات خوانندگان بشنوم، چونکه این بازخوردها علاوه بر ایجاد انگیزه، می تواند در بهبود آثار بعدی ام نقش داشته باشد.
قوجق ضمن اشاره به سابقه نویسندگی خود اظهار داشت: تا حالا حدود ۴۰ تا ۴۵ عنوان کتاب در حوزه های مختلف کودک و نوجوان منتشر نموده ام و همیشه تلاش نموده ام در آثارم به نیاز و علاقه مخاطب توجه داشته باشم. جامعه امروز با کاهش میزان کتاب خوانی روبه روست و بنابراین ضروریست نوجوانان بالاتر از پیش با کتاب آشنا گردند و مطالعه را به بخشی از زندگی خود تبدیل کنند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به ساختار و محتوای رمان پرداخت و اظهار داشت: یکی از عناوینی که در این کتاب مطرح شده، مسأله معصومیت است. در بخش آغازین قصه، بمباران یک مرغداری به تصویر کشیده می شود. این مرغ ها نمادی از معصومیت هستند و نابودی آنها آغاز فروپاشی زندگی خانواده در داستان است. در واقع تلاش داشتم از این نماد برای نشان دادن صدمه پذیری و از دست رفتن آرامش یک خانواده بهره ببرم.
این نویسنده همین طور درباره ی روند ایجاد شخصیت اصلی توضیح داد: بلوغ فکری علی اکبر، نوجوان قصه، برایم اهمیت داشت. او ابتدا دانش آموزی مشتاق نوشتن و یادداشت برداری است، اما با ورود به تهران و مواجهه با حوادث، کم کم به پختگی فکری می رسد. این سیر تدریجی رشد، به مخاطب نوجوان امکان می دهد با شخصیت همزادپنداری کند و تجربه ای ملموس از شرایط جنگ را درک نماید.
قوجق تاکید کرد: در نگارش این اثر بدنبال قهرمان سازی نبودم. علی اکبر شخصیتی خاکستری دارد؛ او هم ترس را تجربه می کند و هم در موقعیت هایی شجاعت نشان میدهد. این ترکیب سبب می شود مخاطب شخصیت را واقعی تر ببیند. حتی در شخصیت شیرعلی هم که پدر خانواده است، تلاش کردم وجه انسانی و عاطفی او به عنوان پدری نگران و مراقب فرزندانش به خوبی نشان داده شود.
وی ضمن اشاره به نگاه کلی خود در خلق داستان اظهار داشت: این کتاب برای نوجوانان نوشته شده تا ضمن آشنایی با فضای دفاع مقدس، بتوانند با شخصیت ها همراه شوند و درک کنند که امنیت امروز کشور بسادگی به دست نیامده است. هر عملیات و هر خاکریز یادآور سختی ها و فداکاری هایی است که نباید فراموش شود. امیدوار هستم نوجوانان با مطالعه این کتاب به اهمیت تاریخ معاصر و ارزش تلاش رزمندگان پی ببرند.
قوجق در انتها بار دیگر بر جایگاه مخاطب در پروسه نویسندگی خود تاکید کرد و اظهار داشت: بازخورد خوانندگان، بخصوص نوجوانان، نه تنها مرا تشویق و ترغیب می کند، بلکه باعث می شود در آثار بعدی دقت بیشتری در پرداخت جزییات و رفع نقصان ها داشته باشم. امیدوار هستم این ارتباط دوسویه میان نویسنده و مخاطب بازهم تداوم داشته باشد.
به طور خلاصه، این کارشناس ادبی به مبحث تشکیل لشکر محمد رسول الله در داستان هم اشاره نمود و توضیح داد: در قسمت دیگری از کتاب زمانی که خانواده علی اکبر به تهران مهاجرت می کنند، پیرمردی در رابطه با ی تشکیل لشکر محمد رسول الله سخن می گوید. این در حالیست که به لحاظ تاریخی، تشکیل این لشکر مربوط به سال ۱۳۶۱ است و در سال های ابتدایی جنگ هنوز چنین اتفاقی رخ نداده بود. او ابتدا دانش آموزی مشتاق نوشتن و یادداشت برداری است، اما با ورود به تهران و مواجهه با حوادث، کم کم به پختگی فکری می رسد.
منبع: پرسی بلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب