نیش قلم بر پیکر رانت خواری جسارت نویسنده دل و دریا ستودنی است
به گزارش پرسی بلاگ، یوسفعلی میرشکاک در نقد دل و دریا اظهار داشت: در داستان دل و دریا، جسارت نویسنده جوان، ستودنی است از آن حیث که نیش قلم را بر پیکر بلیه هایی چون رانت خواری و نفوذ در مجاری فرهنگی مملکت مان می کشد.
به گزارش پرسی بلاگ به نقل از مهر، نشست نقد و بررسی داستان «دل و دریا» با حضور استاد یوسفعلی میرشکاک و محمدحسن شاهنگی، نویسنده کتاب، در خانه اندیشمندان علوم انسانی و با مشارکت گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برپا شد.
در ابتدای این نشست یوسفعلی میرشکاک، اظهار داشت: ادبیات متعهد و معناگرا گمشده روزگار ماست و باید از هر چه محافظه کاری نویسی است، پرهیز کرد. ادبیات از مسایل اصیل سخن می گوید و از آنهایی حرف می زند که تفننی نیستند. خیلی از شاعران فارسی گوی ما حکیم بوده اند، عرفان خوانده اند و اشعارشان از سر حکمت و معرفت است. نویسندگان متون منثور هم کم و بیش همین وضعیت را داشته اند؛ اما هر چه به دوران حال نزدیک می شویم، اصالت نویسنده با تردیدهای جدی روبه رو می شود. رمان نویسان عصر ما به سراغ جاذبه های شکمی و زیر شکمی می روند و از مغز و قلب آدمی غفلت می کنند، از معنویت فاصله می گیرند و به سراغ لذت می روند، چون نگاه شان به هنر و ادبیات و بطور دقیق تر رمان، ابزاری صرف است و لاغیر و آنرا در خدمت لذت رساندن بیشتر به انسان تلقی می کنند. رمان می تواند آگاهی بخشی کند و نظر و منظر انسان را ترقی دهد. رمان اتلاف وقت نیست، اشتراک اندیشه نویسنده با مخاطب است، پس میتوان گفت همیشه دیالوگی بین نویسنده و خواننده در جریان است. کمتر رمانی را می توانید بیابید که جهان بینی نداشته باشد. البته هر چه شخصیت پردازی ها بیشتر و متنوع تر صورت گیرد، اصل ماجرا و پیام داستان در محاق قرار می گیرد و کمرنگ تر می شود. پرداختن به فضا و صحنه در خدمت ظاهر رمان است و همه اینها به شکلی پوسته ماجراست؛ نباید در سطح متوقف گردید، باید به کنه ماجرا نفوذ کرد و مدلول قصه را دریافت کرد. نباید اصل را فدای فرع نمود. اگر چنین کاری نماییم، گرفتار نگاه های خطرناک فرمالیستی شده ایم. در سینما همین وضع را خواهیم داشت، در هنرهای دیگر هم همین دام پهن می شود و باید هوشیار بود.
جسارت نویسنده جوان «دل و دریا» ستودنی است
میرشکاک افزود: البته کم و بیش هستند نویسندگان دغدغه ورزی که در این میدان فراخ بی رحم ابراز وجود می کنند و اعلام می کنند که میتوان طریق دیگری هم طی نمود. پس از انقلاب، رمان نویسی به سبک رئال و برآمده از مسایل اجتماع بعنوان یک خط جدید در آفرینش های ادبی اعلام وجود کرد؛ این خط، ریزش ها و رویش هایی داشت و بعضی از فیلم نامه نویسان را توانست جذب خود کند و برخی مستندسازان و حتی نقاشان را نیز به دنبال خود کشید، اما این مسیر، مسیر ساده و همواری نیست و باید خیلی از تلقی ها و نگاه های منتقدان را اصلاح و یا با خود همراه کرد. در داستان دل و دریا، جسارت یک نویسنده جوان، ستودنی است از آن حیث که نیش قلم را بر پیکر بلیه هایی چون رانت خواری و نفوذ در مجاری فرهنگی مملکت مان می کشد. با خواندن این کتاب آتش به اختیاری در ذهن خواننده بطور کامل جا می افتد؛ این که نباید متوقف به اقدامات دولتی شد و برای اصلاح خود خود ما باید دست به کار شویم تا امور اصلاح گردد. یکی از کارکردهای هنر هیجان بخشی و نیرو بخشی به مخاطب آن است؛ یعنی او را به تحرک وا دارد و از رکون و سکون و بی هدفی دور کند. صادقانه از خود سوال نماییم چند درصد رمان های ما از چنین خاصیت مهمی برخوردارند؟
در ادامه محمدحسن شاهنگی، نویسنده کتاب «دل و دریا» اظهار داشت: رمان، قالب نرم و دلنشینی برای انتقال مضامین ارزشی است و از این قالب در پس از انقلاب آن طور که باید و شاید استفاده نشده است. جاذبه های جنسی و عاشقانه بازهم در بخش زیادی از رمان های عامه پسند ما جولان می دهند. روزی روزگاری این رویکرد در لابه لای جملات و داخل کتاب به چشم می آمد اما متاسفانه امروز کار به جایی کشیده شده که عناوین برخی رمان ها، طراحی جلدها و… هم سمت و سویی اروتیک دارند و مملو از علائم صریح جنسی هستند. حتی برخی آثار مصور از عکس ها و تصاویر درون متنی قابل تأملی در همین فضا استفاده می نمایند و روز به روز هم بر تعداد آنها افزوده می شود.
وی افزود: باید از خود پرسید چرا مخاطب ایرانی با رمان ایرانی قهر می کند و میزان اقبال او از آثار ترجمه ای افزایش پیدا کرده است؟ در چنین شرایطی نوشتن از روی تعهد بسیار مهم و البته سخت خواهد بود. هر نویسنده ای در مقابل وقتی که مخاطب آثار وی صرف می کند تا آن کتاب را بخواند، مسئول است و اگر کتابش را بی جهت پر کند یا مجموعه ای از مطالب سخیف را به او عرضه دارد، بطور قطع در وهله اول در مقابل وجدان خود و در گام بعد در پیشگاه الهی میبایست پاسخگو باشد.
شاهنگی در انتها اظهار داشت: داستان «دل و دریا» از قهرمانی صحبت می کند که برای فسادزدایی در جامعه ای که در آن زندگی می کند، حاضر است مبارزه کند. او از اصلاحات حرف می زند؛ البته اصلاحات به معنای واقعی کلمه و نه شعاری سیاسی که دستاویزی برای برخی نان به نرخ روزخوران قرار می گیرد. این داستان فرزند زمانه خود است و از مسئله بدحجابی و راهکارهای عملیاتی رفع آن با مخاطب خود مطالبی را در چارچوب داستان در بین می گذارد، از تأثیر مد و فضای مجازی بر سبک زندگی ما می گوید و از تغییرات پیدا و پنهان این مساله بر مخاطب تلنگرهایی به ما می زند. مخاطب این کتاب از جهتی می تواند فعالان فرهنگی باشند؛ کسانیکه حاضر نمی شوند به علت محدودیت ها و نبودن امکانات دست روی دست بگذارند و به حاشیه بروند، بلکه با انگیزه و عزمی راسخ یک به یک موانع را از پیش روی خود بر می دارند و به جلو حرکت می کنند. در این کتاب شعارهای مذموم «ما نمی توانیم»، «ممکن نیست» و «نمی شود» مورد نقد غیرمستقیم قرار دارد.
به اجمال، با خواندن این کتاب آتش به اختیاری در ذهن خواننده به طور کامل جا می افتد؛ اینکه نباید متوقف به اقدامات دولتی شد و برای اصلاح خود خود ما باید دست به کار شویم تا امور اصلاح گردد. حتی برخی آثار مصور از عکس ها و تصاویر درون متنی قابل تأملی در همین فضا استفاده می نمایند و روز به روز هم بر تعداد آنها افزوده می شود. هر نویسنده ای در مقابل وقتی که مخاطب آثار وی صرف می کند تا آن کتاب را بخواند، مسئول است و اگر کتابش را بی جهت پر کند یا مجموعه ای از مطالب سخیف را به او عرضه دارد، به طور قطع در وهله اول در مقابل وجدان خود و در گام بعد در پیشگاه الهی باید پاسخگو باشد.
منبع: persiblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب