صادق هدایت و ریشخند کردن واژه های فرهنگستان تصویب ۶۵هزار واژه طی ۹۰سال
پرسی بلاگ: به گزارش پرسی بلاگ، فرهنگستان زبان و ادب فارسی واژه های مصوب هر سال را در چارچوب فرهنگ واژه های مصوب سال چاپ می کند که شمار این هزارواژه ها حال به 37 جلد رسیده است.
به گزارش پرسی بلاگ به نقل از مهر، فرهنگستان زبان و ادب فارسی امسال نود ساله شد. این نهاد کهنسال درآغاز «فرهنگستان ایران» (فرهنگستان اول، ۱۳۱۴)، سپس «فرهنگستان زبان ایران» (فرهنگستان دوم، ۱۳۴۹) و سر انجام «فرهنگستان زبان و ادب فارسی» (فرهنگستان سوم، ۱۳۶۹) نامیده شده است.
اندکی بعد از شروع برابرگزینی برای واژه های بیگانه در فرهنگستان ایران، تعدادی از سرآمدان ادبی و فرهنگی آن روزگار مانند صادق هدایت و عباس اقبال آشتیانی به مخالفت با مصوبات فرهنگستان برخاستند. گاهی نوواژه هایی مانند «دانشگاه»، «دانشکده»، «دانش آموز»، «واژه»، «پزشک» و «پایان نامه» را به ریشخند گرفتند و بر این باور بودند که نمی شود بجای «تحت البحری»، گفت و نوشت «زیردریایی» چون در زبان فارسی جا نخواهد افتاد و گاه این برابرگزیده ها را «من درآری» و «جنایت ادبی» خواندند، اما این واژه ها چنان در زبان فارسی جا افتاده و جزئی از سرمایه این زبان شده اند که گویی سده ها در زبان فارسی روایی داشته اند.
هدایت در مقاله «فرهنگ فرهنگستان» به هجو تعدادی از واژه های مصوب فرهنگستان ایران پرداخت که سال ۱۳۱۹ در دفتر هفتم از مجموعه «واژه های نو» چاپ شده بود. او به قیاس «باشگاه» که در مقابل «کلوپ» تولید شده بود، برای «کافه» و «قبرستان»، «داشگاه» و «لاشگاه» را جعل کرد و معتقد بود که استادان فرهنگستان «دست نویسنده کتاب دساتیر را در جعل لغت از پشت بسته اند.» پس همان گونه که فرهنگستان عمری نودساله دارد، مخالفت کردن با مصوبات آن در بخش واژه گزینی و ریشخند کردن نوواژه ها هم عمری کمابیش نودساله دارد.
در ادامه سنت ناپسند ریشخند کردن نوواژه ها، در یکی دو دهه گذشته هم تعدادی از اهل طنز و صاحبان ذوق، با برساختن برابرهایی برای واژه های بیگانه، آنها را به فرهنگستان نسبت داده اند.
نمونه این برساخته ها «درازآویز زینتی» در مقابل «کراوات» یا «کش لقمه» در مقابل «پیتزا» است. فرهنگستان بارها جعلی بودن این واژه ها را اعلام نموده است، اما شوربختانه حتی تعدادی از نخبگان جامعه هنوز بر این گمان اند که این واژه های جعلی ساخته فرهنگستان است.
در چند ماه گذشته هم فردی با کمی ذوق و البته آگاهی اندک تری از زبان فارسی به برساختن چند واژه در مقابل تعدادی از واژه های پزشکی، مانند «آنژیوکت: جوال دوز رگ گشا»، «آمبولانس: ارابه بیماربری» و «آژیر: فانوس فغان کش» دست زد و آنها را به فرهنگستان نسبت داد. یکی از علامتهای دروغین بودن این لیست هم برابرگزینی برای واژه «فارسی» آژیر است!
فرهنگستان زبان و ادب فارسی حال دوازده گروه پژوهشی دارد که گروه «واژه گزینی» یکی از آن هاست، اما اغلب مردم گمان می کنند که تنها فعالیت پژوهشی فرهنگستان همین واژه گزینی است؛ چنین نیست.
در همین گروه هم بر خلاف گمان عموم مردم، کار اصلی واژه گزینی را استادان طراز اول و شناخته شده رشته های مختلف در قالب کارگروه های تخصصی واژه گزینی برعهده دارند و وظیفه محققان و کارشناسان فرهنگستان بیشتر راهبری این کارگروه ها است تا برابرنهادهای پیشنهادی هر کارگروه مطابق «اصول و ضوابط واژه گزینی» باشد.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی واژه های مصوب هر سال را در قالب فرهنگ واژه های مصوب سال چاپ می کند. همینطور هرگاه واژه های مصوب هر رشته به عدد هزار برسد، آنها را در فرهنگ جداگانه ای در قالب هزارواژه های تخصصی منتشر می کند.
شمار این هزارواژه ها حال به ۳۷ جلد رسیده است. همه برابرهای تصویب شده برای واژه های بیگانه (بیش از ۶۵ هزار واژه) در بخش «واژه های مصوب» وبگاه فرهنگستان زبان و ادب فارسی در دسترس می باشد و علاقمندان می توانند برای اطمینان از مصوب بودن برابر هر واژه بیگانه این بخش را نگاه کنند.
منبع: پرسی بلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب