خیام صدای بلند اندیشه از نیشابور به سراسر دنیا
پرسی بلاگ: حکیم عمر خیام نیشابوری، شخصیتی که نامش در کنار بزرگ ترین اندیشمندان و شاعران جهانی از خطه خراسان تا آن سوی مرزها ثبت شده است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها - سید متین رضوی: هم زمان با بیست وهشتم اردیبهشت ماه، روز بزرگداشت حکیم عمر خیام نیشابوری، دانشمند، ریاضی دان و شاعر برجسته ایرانی، آئین هایی در نقاط مختلف کشور بخصوص آرامگاه وی در نیشابور برگزار می شود؛ شخصیتی که نامش در کنار بزرگ ترین اندیشمندان و شاعران جهان ثبت شده است.
بیست وهشتم اردیبهشت ماه، در تقویم رسمی کشور، روز بزرگداشت یکی از برجسته ترین و چند وجهی ترین شخصیت های تاریخ ایران و جهان اسلام نام گذاری شده است: حکیم عمر خیام نیشابوری؛ دانشمند ژرف اندیش و شاعر بلندآوازه ای که نامش نه تنها در ایران بلکه در اقصی نقاط جهان با ستایش و احترام همراه می باشد.
از خیمه دوزی تا ستاره شناسی
ابوالفتح غیاث الدین عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری، که در سده پنجم هجری چشم به جهان گشود، در زمره بزرگ ترین ریاضی دانان، ستاره شناسان، پزشکان، فیلسوفان و شاعران تاریخ قرار دارد. شهرت او به خیام را برخی برگرفته از پیشه ی پدرش دانسته اند که شاید خیمه دوز بوده است. با این وجود، شخصیت خیام فراتر از یک لقب یا انتساب خانوادگی است؛ او را باید چهره ای دانست که مرزهای دانش و ادب را درنوردید.
زیج جلالی؛ نقطه طلایی دانش ایرانی
خیام در دوران حیات خود در تهیه زیج جلالی که از دقیق ترین گاه شماری های تاریخ ایران به حساب می آید بهمراه دانشمندان دیگر نقش مهمی ایفا کرد. این زیج به تشویق نظام الملک طوسی، وزیر نامدار سلجوقی، در سال ۴۶۷ هجری قمری به نگارش درآمد و سندی علمی بر نبوغ نجومی و ریاضی خیام شد.
آثار ماندگار در ساحت علم و فلسفه
از جمله آثار مهم علمی او میتوان به رساله جبر و مقابله، شرح مشکلات اقلیدس، رسالاتی در طبیعیات، هستی شناسی و فلسفه، و هم نوروزنامه اشاره کرد؛ اثری نثرنویس به زبان فارسی که به آداب، آیین ها و فلسفه نوروز پرداخته و منبعی پرارزش در شناخت ایران باستان است.
رباعیات؛ صدایی از ژرفای اندیشه
با آن که خیام بیشتر به فلسفه و ریاضیات مشغول بوده، نام او با رباعیات جاودانه اش در ذهن همگان نقش بسته است. گرچه در منابع کهن شاعری را وجه غالب شخصیت او نمی دانسته اند، اما رباعیات خیام با لحن تفکرانگیز، لحنی فلسفی و نگاه ژرف به زندگی، مرگ، سرنوشت و سرخوشی، جایگاهی یگانه در ادبیات فارسی و جهانی یافته اند.
تولد یک شاعر جهانی با ترجمه ای غربی
شهرت خیام در مغرب زمین بیشتر از هرچیز مدیون ترجمه ی ادبی و آزاد ادوارد فیتزجرالد، شاعر و شرق شناس انگلیسی است که در سال ۱۸۵۹ میلادی گزیده ای از رباعیات خیام را به انگلیسی منتشر نمود. هرچند ترجمه ی فیتزجرالد لفظ به لفظ نیست و تنها ۴۸ رباعی از ۸۹ رباعی او ریشه در اشعار خیام دارند، اما همین بازآفرینی شاعرانه سبب شد خیام به یکی از پنج شاعر بزرگ تاریخ جهان در کنار شکسپیر، دانته، ویرژیل و هومر بدل شود.
امروزه ترجمه فیتزجرالد از رباعیات خیام در ادبیات انگلیسی جایگاهی کلاسیک دارد. بعد از آثار شکسپیر و والت ویتمن، شعر خیام یکی از منابع اصلی ضرب المثل های انگلیسی است. میدانی در بخارست، هتل هایی به نام خیام در کشورهای آمریکا، انگلیس، آلبانی و تونس و همینطور انتشارات، نوشیدنی ها و محصولات فرهنگی متعدد، یادآور نفوذ فرهنگی این حکیم نیشابوری در جهان است.
رباعیات خیام، آیینه ای از تفکر فلسفی شاعرانه است
مرضیه بابایی، دبیر محفل ادبی آسمان فیروزه ای در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار نمود: خیام همچون چهره هایی است که نمی توان او را صرفا یک شاعر دانست. او یک متفکر چندبعدی بود که در حوزه هایی چون ریاضیات، فلسفه، نجوم و ادبیات آثار ارزشمندی از خود به جای گذاشت.
وی اضافه کرد: رباعیات خیام فقط مجموعه ای از اشعار نیست، بلکه آیینه ای از تفکر، شک گرایی، لذت گرایی فلسفی و تأمل در معنای هستی است. این اشعار کوتاه اما پرمغز، بگونه ای طراحی شده اند که مفاهیم ژرف فلسفی را با زبان ساده و تاثیر گذار به مخاطب منتقل می کنند.
بابایی بیان نمود: جایگاه جهانی خیام هم بی نظیر است؛ چون که کمتر شاعری توانسته با اشعاری اندک، تا این اندازه در زمینه بین المللی اثرگذار باشد. ترجمه های مختلف از رباعیات او، بخصوص ترجمه فیتزجرالد، سبب شد صدای خیام از شرق تا غرب جهان شنیده شود و نام وی در کنار نام آوران بزرگ تاریخ ادبیات جهان قرار گیرد.
دبیر محفل ادبی آسمان فیروزه ای تصریح کرد: برگزاری مراسم های بزرگداشت خیام، نه تنها ادای احترام به یک شخصیت علمی و ادبی است، بلکه فرصتی برای بازخوانی میراث فکری ایرانی ها و پیوند باردیگر با گنجینه ای از خرد، تفکر و زیبایی است.
آئین بزرگداشت خیام؛ ادای دین به جاودانگی
خیام باآنکه اهل سکوت، اندیشه و پرهیز از پرگویی بود، اما با همان اندک اشاراتش در شعر و فلسفه، صدایی جاودانه بر جای گذاشت که هنوز قرن ها بعد از او، پژواک آن در دل انسان ها می پیچد.
گفتنی است هر ساله، هم زمان با بیست وهشتم اردیبهشت ماه، آیین بزرگداشتی با حضور مسؤلان، فرهیختگان، هنرمندان و مردم فرهنگ دوست در آرامگاه خیام در شهر نیشابور برگزار می شود؛ آئینی که تجلیل از جایگاه این حکیم فرزانه و شاعر جهانی ایران را به نماد پیوند علم و ادب با هویت ملی بدل کرده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب