در نشست جمع بندی داوری آثار ادبیات داستانی نخستین جایزه پیشرفت مطرح شد؛
دادمان: ادبیات پیشرفت ما نوپاست و هنوز به مرحله پختگی نرسیده است
به گزارش پرسی بلاگ رئیس حوزه هنری در نشست جمع بندی داوری آثار ادبیات داستانی اولین جایزه پیشرفت اظهار داشت که ادبیات این حوزه هنوز نوپاست و به مرحله پختگی نرسیده است، ازاین رو باید به نویسندگان این حوزه زمان داد.
به گزارش پرسی بلاگ به نقل از مهر، نشست جمع بندی داوری آثار حوزه ادبیات داستانی اولین جایزه کتاب روایت پیشرفت عصر شنبه ۲۶ تیرماه ۱۴۰۰ با حضور داوران این بخش مصطفی وثوق کیا، سردبیر اخبار فرهنگی خبرگزاری مهر، محمد مهدی دادمان، رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی، مجید آسودگان، فیلمنامه نویس، فاطمه سلیمانی، نویسنده حوزه ادبیات داستانی، حامد با مروت نژاد، تهیه کننده سینما و محمد نمازی دبیر علمی جایزه برگزار گردید.
در این نشست نقاظ ضعف و قوت کتاب های، اپلای، پرتاب، زایو و شکار هیولا بعنوان آثار راه یافته به مرحله نهایی حوزه ادبیات داستانی بررسی و آثار برتر انتخاب گردید.
محمد نمازی، دبیر علمی جایزه، در ابتدای نشست، اظهار داشت: از آغاز شکل گیری انجمن روایت پیشرفت، که با دغدغه راهبری این حوزه مغفول و با اهمیت، به صورت خودجوش توسط اعضای انجمن شکل گرفت، دغدغه ای داشتیم که پیشرفت را امری منحصر به حوزه علم، فناوری و تکنولوژی ندانیم و با همین رویکرد هم بود که موضوعات چهارگانه فرهنگی، علم و فناوری، حکمرانی و دفاعی امنیتی را تعریف کردیم که شکل روایت کتاب های این چهارحوزه، راوی داستانی است نه به مفهوم داستان تخیل آمیز بلکه داستان یک تجربه موفق محقق شده هستند، در کنار این چهار حوزه یک قالب مجزای با آن چهار حوزه تعریف شد که کتاب های داستانی مبتنی بر تخیل را شامل میشود که الزاماً تجربه رخ داده واقعی نیستند، که البته تعداد کتاب های این حوزه هم کم بود.
مصطفی وثوق کیا، سردبیر اخبار فرهنگی خبرگزاری مهر هم در این جلسه اظهار داشت: این اتفاق که از چندی پیش شروع شده اتفاق مبارکی است، هرچند در فضایی هستیم که به خاطر مشکلات جامعه حرف زدن از روایت پیشرفت شاید ناملموس باشد برای جامعه و هزینه زا، اما این اتفاق حتی اگر چراغ خاموش هم بود باید رخ می داد و تشکر می کنم از زحمات انجمن روایت پیشرفت، به هر حال نخستین دوره این جایزه هست و انشالله در دوره های بعدی کار پر قدرت تر جلو خواهد آمد.
وی اضافه کرد: در حوزه ادبیات داستانی از لحاظ محتوایی گرفتار فقر هستیم. دست به قلم شدن در این عرصه یک دغدغه شخصی می خواهد که این دوستان داشته اند و زحمات آنها خداقوت دارد. ولی به نظر دغدغه اولیه کفایت نمی کند برای تولید یک اثر مطلوب. وقتی کتاب های مستند نگاری را می خوانیم، خصوصیت های این حیطه را بررسی می نماییم. در حوزه رمان اما نویسنده شاید صرفا ایده اولیه را از دل حقیقت گرفته و بر مبنای آن خلاقیت خویش را در امر نوشتن به خرج داده و خیال پردازی و داستان پردازی کرده است. همه این ها در مجموع تبدیل به داستانی می شود، به صورت مثال وقتی کتاب خط مقدم را می خواندم، کاملاً برای من ملموس بود که شهید طهرانی مقدم چه کارهایی کرده است. اما در کتابی دیگر که در چارچوب رمان صنعت موشکی را روایت می کرد، چون جذابیت قصه پردازی را نداشت، حتی هیجانی هم به مخاطب تزریق نمی کرد. گویی صرفا نویسنده این کتاب ها به دنبال این بودند که با بیل محتوا داخل متن کتاب بریزند. از مجموع چهار کتابی که خواندم سه کتاب مشخصاً وجه های فانتزی و خیل پردازی قوی داشتند، اما از نظر نگارش و شخصیت پردازی به شدت ضعیف بودند.
وثوق کیا در ادامه درباره لزوم دقت در ابعاد حوزه روایت پیشرفت اظهار داشت: قرار نیست حتما در کتاب های پیشرفت شاخ غول شکسته شود. همه زنجیره ها که از ابتدا پیچیده نبوده اند، اتفاقاً اگر به تجربیات کوچک توجه نکنیم، فرایند پیشرفت مختل خواهد شد و این اشتباه نویسنده های ماست که الزاماً به دنبال موضوعات خاصی برای پرداخت می روند.
این فعال فرهنگی افزود: نویسنده در هرکدام از زیرمجموعه های روایت پیشرفت، بالاخره باید داستان بنویسد. داستان باید پیرنگ داشته باشد و چیدمان موضوعی اش صحیح باشد. اگر به ساده ترین شکلی که به ذهن هر مخاطب می رسد، بنویسد دیگر چرا نام نویسنده را استفاده کنیم؟ دیگر خروجی داستان فرقی با گزارش خبری نمی نماید.
مجید آسودگان، فیلمنامه نویس هم در این جلسه اظهار داشت: حکایتی قدیمی در ابتدا تعریف می کنم؛ یک کاروان از مسلمانان به شهر نامسلمانان می روند، هنگام اذان بامداد یک نفر از کاروان اصرار می کند که باید اذان بگویم، فردا بامداد تاجر معروف آن شهر، یک کیسه طلا به فردی که اذان داده بود می دهد و بیان می کند این سزای عمل توست از بازداشتن دختر من از گرویدن به اسلام. این هم حکایت ماست، از نظر ساختار و محتوای کتاب ها، سینما و تلویزیون. نخستین خصوصیت یک کتاب، خواندنی بودن آن است. من به سختی می توانستم بعضی از کتاب ها را بخوانم. صنعت ادبیات در قدم نخست باید سرگرم کننده باشد. اما دو عنوان از کتاب های وارد شده در این جشنواره را پسرم هم نتوانست بخواند.
وی اضافه کرد: به نظر من هر چهار کتاب کاندیدای داوری مشکل ساختار و ادبیت متن داشتند. تصور فیلمنامه نویسانه من این است که این کتاب ها را نباید رمان دانست. مشکل ما این است که معمولا مسیر را برعکس طراحی می نماییم، نود درصد افرادی که به اسم هنرمند شناخته می شوند اصلاً صنعتگرند، یک صنعتی را به اسم هنر می فروشیم و با آن پول در می آوریم. این مسیری است که در این چهل سال طی کرده و جوابی نگرفته ایم و از این به بعد هم جواب نخواهد داد که ما به یک کسی سفارش اثر هنری بدهیم.
وی افزود: کار هنری اصیل باید از درون بجوشد و مسئله خودمان باشد. اگر کنارش تکنیک و ساختار بلد نباشیم، اثر خوبی خلق نخواهد شد. این که موسسه ای به نام حوزه هنری، روایت فتح و… پولی می دهند که فردی بیاید و اثری را یا بنویسد یا بسازد، اساسا این دیگر صنعت هم نیست.
فاطمه سلیمانی، داستان نویس هم در این جلسه اظهار داشت: من هم با سایر داوران محترم هم نظر هستم. زمانی هست که یک نفر مخاطب عام کتابی را می خواند و نمی داند چرا آن کتاب را نپسندیده، چون چیزی درباره ضعف تکنیکی نمی داند. خیلی از کتاب های حاضر در این جشنواره ضعف تکنیکی داشتند و یا انگار بازنویسی انیمیشن ها بودند.
سلیمانی افزود: یک زمان ما تصمیم به تربیت نویسندگان را داریم و یک زمانی هم قصد شناسایی نویسندگان را. در مواردی ما باید شناسایی نماییم. متاسفانه زمانی هم به کسی که دغدغه اش نیست پولی می دهیم تا درباره فلان مبحث بنویسد. او هم به یک نفر می گوید تحقیق کند به یک نفر دستور تایپ می دهد و در نهایت هم دستی به سر و روی متن می کشند. در نهایت هم کسی که بعنوان ناشر یا ناظر این پروژه فعالیت دارد، سوادش در حوزه ادبیات داستانی نیست. کار مهمی که می توانیم انجام دهیم این است که افراد دغدغه مند را آموزش دهیم. ناشر می تواند به جای این که پول را صرف کسی که ماهر نیست بکند، چند کارگاه برگزار کند. می توانیم کلاس های داستان نویسی موضوعی برگزار نماییم و سوژه ها را هدایت نماییم به سمت افرادی که از این طریق شناسایی کرده ایم.
حامد بامروت نژاد، تهیه کننده فیلم «منطقه پرواز ممنوع» هم در این جلسه اظهار داشت: قرار گرفتن این کتاب ها در کنار هم با عنایت به ژانرهای متفاوت شان، کار قضاوت را سخت کرده بود. چون دور اول این جایزه است و طبیعتاً کتاب ها محدود از این روند گریزی نبود. بعنوان مثال ما باید شکار هیولا را که یک کار کودک هست با کتابی که در حوزه بزرگسال بود، یکجا داوری می کردیم.
وی اضافه کرد: نکته دیگر این است که باید در مورد ادبیات پیشرفت به تعریف کاملی برسیم، ما به چه چیزی می گوییم ادبیات پیشرفت؟ آیا مبحث باید ذیل عنوان پیشرفت باشد؟ یا این که پیشرفت از چه وجهی مد نظر است؟ اقتصادی یا علمی؟
این تهیه کننده افزود: اگر قرار بر غنای ادبیات داستانی پیشرفت داریم، لازمه آن غنای تاریخ شفاهی پیشرفت است. پروژه های تاریخ شفاهی پیشرفت البته چند سال است که جدی شده و باید به آن هنوز زمان بدهیم تا به بلوغ برسد، علت عمده نقدهایی که دوستان به کتاب ها وارد می کنند هم در همین راستاست که داستان غیر واقعی بوده و مبتنی بر یک تاریخ شفاهی قوی نوشته نشده اند. من اگر جای سیاستگذار فرهنگی بودم، تا زمانی که با فراوانی کارهای تاریخ شفاهی پیشرفت مواجه نبودیم، سفارش کار جدید تخیلی نمی دادم و تلاش می کردم همین ها را تبدیل به ادبیات داستانی کنم.
بامروت نژاد درباره صدمه شناسی این حوزه هم اشاره کرد: فضای نقد باید به رسمیت شناخته شود تا اتمسفر پیشرفت در جریان های هنری کشور شکل بگیرد.
این فعال رسانه ای در ارتباط با چگونگی ایجاد بازار ادبیات پیشرفت اظهار داشت: از بحث رسانه تا توزیع و استراتژی تبلیغ، جملگی مهم اند. معمولا اثر با محصول هنری متفاوت است و یک اثر هنری محل بحثش در کلاس سینماست و در کارگاه های سینماست اما اثر وقتی وارد بازار مصرف می شود به محصول تبدیل می شود، آن موقع با رقبایش با کشش بازار، ذائقه مخاطب و نیاز مخاطب سنجیده می شود و فیلمی مثل زخم کاری از منظر یک اثر هنری کاملاً یک اثر غیر قابل دفاع است اما به شدت پرفروش شد، پس در گام اول باید این تفاوت را به رسمیت بشناسیم و وقتی که حرف از بازار فرهنگی می زنیم معادلاتش کلاً دگرگون می شود.
محمد مهدی دادمان، رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی هم در این جلسه اظهار داشت: من نه بعنوان رئیس حوزه هنری، بلکه بعنوان یک مخاطب می گویم که ما در ادبیات پیشرفت با یک سبک ادبی نوپا روبه رو هستیم و قضاوت های مان را هم باید ناظر بر همین نوپایی انجام دهیم. یعنی ما هنوز به مرحله پختگی نرسیده ایم و آثاری که ساخته شده با وجود این که کارهای رو به جلو و خط شکنی هستند، اما همه آنها را میتوان نقد جدی کرد، تا در روایت مستند پیشرفت، ما دارای یک غنای ذاتی نشویم، رسیدن به قوه تخیل در پیشرفت کار سختی خواهد بود چون با یک تازه کاری ای مواجه هستیم.
وی اضافه کرد: به نظرم اگر ناشران و نویسندگان این چهار اثر را لیست نماییم، متوجه خواهیم شد که این آثار سفارشی نبوده اند و بر مبنای دغدغه نویسندگان شکل گرفته اند. به نظرم اینجا با تازگی مبحث و مضمون روبه رو هستیم و شاید یک نوع شتابزدگی در تولید، چون که نویسندگان می خواستند خط شکنی کنند، فکر می کنم باید فرصت بدهیم که نویسندگان نوپا وارد شوند.
دادمان افزود: نقطه ورود ما در ادبیات پایداری و ادبیات جنگ کجاست؟ به نظر من این نقطه آنجایی است که روایت مستند با ذائقه ادبی نویسنده و قلم جاندار و پر مایه او جمع شود، اگر از من بپرسید آقای سرهنگی کار ویژه اش چه بوده، می گویم توانسته بین تاریخ شفاهی و ادبیات، نزدیکی ایجاد نماید، شاید اگر همه ما همت داشتیم و از این زاویه نگاه می کردیم و تحلیل نظری می شد می توانستیم ادعا نماییم که گونه ادبی جدیدی متولد شده که نه رمان هست نه تاریخ شفاهی و در عین حال هم رمان هست و هم تاریخ شفاهی. این به نظر من یک ابداع و یک ابتکار است.
رییس حوزه هنری افزود: تلقی من این است که در ادبیات انقلاب اسلامی نیاز به همین ابداع ها داریم. باید بتوانیم ابداع های مبتکرانه را توسعه دهیم تا به گونه های مطلوب نظرمان برسیم. تلقی من این است که امروز می توانیم از روایت پیشرفت بعنوان یک رسته آثار مکتوب یاد نماییم. گام دوم این است که به سمت این ابداع ها و نو آوری ها برویم. احتیاج به آثاری داریم که علاوه بر مستند بودن خوش فرم و خوش خوان باشد، مخاطب ما خودش مبلغ کتاب باشد و بلوغ این دسته ادبی رفتن به سمت این ابداع هاست.
این مدیر و سیاستگذار حوزه فرهنگی در انتها اظهار داشت: به نظر ما نیازمند تجربه بسیار در این شاخه ادبی هستیم. البته با توسعه معنایی همزمانی که در مفهوم پیشرفت ایجاد می نماییم. البته تلقی من این است که تجربه شکست هم روایت پیشرفت است. روبه رو شدن با موانع برای پیشرفت هم خود یک پیشرفت به شمار می آید و پیشرفت را محدود کردن به پیشرفت های مادی، صنعتی، فناوری به صورت مثال، ظلم به این مفهوم هست و نیاز به تجربیات مکرر داریم، بخصوص در گونه داستان و رمان ولو این که این داستان ها مستند باشد، نباید از این تجربه کردن هراسید، یقیناً تعداد زیادی از این کارها ضعیف خواهد بود، اما به مرور راه خودش را پیدا خواهد نمود البته به شرط این که قاعده به کار سفارشی تبدیل نشود و به سمت یک جریان درون زایی پیش برود.
منبع: پرسی بلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب