احسان عباسلو مطرح كرد؛
ادبیات و آینده: مرگ اندیشی در جهان بعد از كرونا
پرسی بلاگ: ادبیات در آینده با دستمایه قرار دادن کرونا، در تعمیق و غلظت معنای مرگ بسیار موثر خواهد بود. پیشبینی صریح این است که مرگ اندیشی در آینده امری عادی شود.
به گزارش پرسی بلاگ به نقل از مهر، احسان عباسلو، نویسنده، مترجم، مدرس و پژوهشگر حوزه ادبیات در یادداشت ارسالی خود به مهر درباره جهان بعد از کرونا و نقش ادبیات در آن نوشته است.
مشروح این یادداشت را در ادامه بخوانید:
همواره مضامین ادبی برآمده و برگرفته از شرایط زمان و زمانه خود بوده اند. جنگ سبب شده تا مضامین وطن دوستی و ایثار و شهادت و دیگر مفاهیمی از این دست در داستان ها انعکاس پررنگی پیدا کنند. حوادث طبیعی همیشه دستمایه خوبی برای داستان نویسان بوده اند. علاوه بر این ها جریانات اجتماعی و تاریخی و سیاسی نیز آبشخور ایده های داستانی کوتاه و بلند می شوند. برده داری، انقلابات مردمی و حتی شورش ها، قتل عام ها ووو تمام این ها قلم ها را به سمت خود کشیده اند. اگر تجربه زیستی را یک راه داستان نویسی بدانیم عموماً این تجربه زیستی درهمین نوع موضوعات تجلی پیدا می کند. ادبیات تجربه ای می شود از شرایطی که ما در بطن آن زیسته ایم.
حال امروزه با پدیده ای روبرو می باشیم که تا کنون جان نزدیک به چهار میلیون انسان را در سراسر جهان گرفته است و تا لحظه نگارش همین سطور، در کشور خودمان آمار مرگ و میز ناشی از این ویروس به قریب بر ۸۵ هزار نفر رسیده است و رسیدن به رقم ۱۰۰ هزار نفر چندان دور و دیر نیست.
طبیعی است که چنین پدیده ای با این دامنه از کشتار آن هم در سطح بین المللی نگاه جهانیان و به ویژه نویسندگان و اهل ادب را به خود معطوف نماید. بغیر از توجه به خود این پدیده، باید دید تاثیر حاصل از آن چیست و چگونه در لابلای متون ادبی و هنری خودرا به نمایش می گذارد.
در زمان نوشتن از چنین بلایایی شامل انقلاب و جنگ و زلزله و سیل و غیره آنچه بیشتر نمود می یابد مساله مرگ و مرگ اندیشی است. کرونا مستقیماً با جان انسان ها سروکار دارد و یا می کشد یا کشته می شود. چنین تعاملی نگاه آدمی به مرگ را تحت تاثیر قرار می دهد و مقوله مرگ اندیشی به مرور آن صورت و وجهه گذشته و معمول خودرا در نزد آدمی از دست رفته می بیند. به هنگام جنگ سربازی که مدام در معرض مرگ است دیگر برایش مرگ عادی می شود. او می داند که همیشه مرگ در یک قدمی است پس به مرور فکر خودرا از آن دور شده می یابد و البته این بطور طبیعی و به مرور زمان گاه اتفاق می افتد.
طبیعی است که ادبیات داستانی متاثر از کرونا، مرگ را در لابلای سطور خود به تصوریر بکشد. پرداختن به مساله مرگ در داستان ها در صورتیکه حضورش در زندگی روزمره ما شکلی طبیعی پیدا نموده بسیار طبیعی خواهد شد و این افزایش نگاه به مرگ و حس نزدیکی به آن در آینده از درجه و اهمیت مرگ خواهد کاست.
از طرفی حجم داستان های کرونائی نیز بسیار بالا خواهد بود و این حجم نه فقط جریانی را در تاریخ ادبیات تحت عنوان ادبیات کرونائی شکل داده و به خود اختصاص خواهد داد بلکه تاثیرگذاری خودرا نیز به حتم داشته و ابتدایی ترین این تاثیرات همین مرگ اندیشی و رویارویی با مرگ خواهد بود.
مخاطب متأثر از این مضامین هیچ گاه نمی تواند مرگ را از خود دور ببیند و باور و اعتقادش به این سمت می رود که مرگ همیشه در کمتر از یک قدمی اوست. اگر تا آینده نزدیک آدمی نتواند بر ویروس کرونا غلبه نماید و جهش یافتن مستمر این ویروس، مرگ را همچنان زنده نگاه دارد، چنین باوری ریشه دارتر و عمیق تر خواهد شد.
تبعات این باور می تواند دو سویه باشد: یک سوی آن متوجه دین و اعتقادات مذهبی شود و سوی دیگر کاملاً برعکس در جهت پوچ انگاری زندگی و جهان زیستی جلو برود. این طبیعت مرگ است که آدمی را یا معتقد و مومن می سازد و یا برعکس منکر دین و دنیا. کسی که آرزوهای خودرا از دست رفته ببیند بیشتر به سمت و سوی دوم حرکت می کند (که عموماً جامعه جوان است)، و کسی که زندگی خودرا کرده و آرزوهای کمتری دیگر هم دارد بیشتر به جهان آخرت فکر خواهدنمود. پس تبعات بعدی این ویروس نگاه به دین و دین مداری خواهد بود.
به نظر می رسد حتی اگر دانشمندان بتوانند بر این ویروس غلبه پیدا کنند این آخرین باری نخواهد بود که چنین گرفتاری و بلای عظیمی بر سر آدمی نازل می شود. بلکه این مشتی از خروار آینده می نماید و بابی است نوگشوده. پس کیفیت مرگ اندیشی و سپس شکل گیری دو رویکرد فوق دور از ذهن که نیست، به احتمال دور از تحقق هم نباشد.
ادبیات در آینده با دستمایه قرار دادن کرونا، در تعمیق و غلظت معنای مرگ بسیار موثر خواهد بود. پیش بینی صریح این است که مرگ اندیشی در آینده امری عادی شده و به مرور مقوله مرگ اهمیت خودرا از دست خواهد داد. این دیدگاه بر نگاه اعتقادی افراد هم تاثیر صریح و منفی خواهد داشت.
منبع: پرسی بلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب