حجت الاسلام ارسطا در هم اندیشی رابطه فقه و اخلاق :
مدیریت فقهی اخلاق محور در جامعه كنونی امكان پذیر است
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) اظهار داشت: ما می توانیم برمبنای موازین فقهی، جامعه را به شکلی اداره نماییم که ارزش های اخلاقی هم در جامعه استقرار پیدا کند.
به گزارش پرسی بلاگ به نقل از مهر، حجت الاسلام محمدجواد ارسطا در هم اندیشی «رابطه فقه و اخلاق» با موضوع «امکان سنجی مدیریت فقهی اخلاق محور» که به همت اداره امور تبلیغ نخبگانی معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در سالن شیخ طوسی این دفتر برگزار شد، عنوان کرد: سوال اصلی ما در این بحث این است که؛ آیا ما می توانیم برمبنای موازین فقهی، جامعه را به شکلی اداره نماییم که ارزش های اخلاقی هم در جامعه استقرار پیدا کند؟ و یا اینکه اصولاً در فقه، ما به حداقل ها اکتفا می نماییم و در نتیجه آنچه که تحت عنوان ارزش های اخلاقی نامیده می شود، عمدتاً در عداد مستحبات قرار می گیرد.
وی اظهار داشت: در این نشست، بررسی می شود که مدیریت فقهی اخلاق محور امکان پذیر هست یا خیر؟ مقصود ما از مدیریت، اداره کلان جامعه است؛ بنابراین، مقصود ما از مدیریت، آن معنای وسیع مدیریت است که در حقیقت در اداره سیاسی جامعه تحقق پیدا می کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) اشاره کرد: می توانیم بجای مدیریت از کلمه حکومت داری هم استفاده نماییم. چون مدیریت مراتبی شامل مدیریت یک خانه، مدرسه، یک شهر، استان و کشور دارد؛ مدیریت کشور هم جوانب مختلفی مثل مدیریت از نظر قضائی، اجرائی و مدیریت از نظر تقنینی دارد.
وی اضافه کرد: اگر در مدیریت جامعه دینی بخواهیم برمبنای موازین فقهی عمل نماییم، یعنی باید به الزامات فقهی اکتفا نماییم، چون بیشتر از آن دیگر ضمانت اجرائی نداریم؛ بیشتر از محدوده الزامات، فقط سفارش می توانیم بکنیم؛ اگر کسی از محدوده الزامات تخطی کرد، یعنی واجبی را ترک کرد و یا حرامی را مرتکب شد، ضمانت اجرا در مقابل او داریم، ضمانت اجرای ما همان مجازات هایی می باشد که در فقه مشخص شده است.
حجت الاسلام ارسطا عنوان کرد: اگر مسئولین حکومتی از ارائه سفارش های اخلاقی اجتناب کنند، مرتکب حرامی نشده اند و اگر مردم از شنیدن سفارش های اخلاقی اجتناب کنند، آنها هم مرتکب حرام نشده اند؛ اینجا آن اشکال واضح تر می شود؛ اشکال این است که مدیریت فقهی یک مدیریت انفعالی و یک مدیریت حداقلی هم هست؛ انفعالی است به این علت که منتظر می شود جرمی در جامعه واقع شود و آنگاه مجرم را مجازات کند، اما پیش از وقوع جرم در مقابل مجرمان احتمالی نمی تواند کاری بکند؛ یک مدیریت حداقلی هم هست، چون به حداقل ها اکتفا می کند؛ حداقل ها ترک واجبات و ارتکاب محرّمات است، در صورتیکه دنیای امروز، مدیریتش را بر پایه حداقل ها استوار نمی نماید.
وی اظهار داشت: ما در مدیریت امروز دنیا می بینیم که یک اقدامات تأمینی و تربیتی وجود دارد، اقداماتی که پیش از آنکه افراد مرتکب جرم شوند، در مورد آنها صورت می گیرد؛ موفقیت نظام های حقوقی دنیا بابت همین است که پیش از آنکه جرمی اتفاق بیافتد، زمینه ارتکاب جرم را به اشکال مختلف از بین می برند اما از نظر فقهی ما اگر به دنبال این باشیم که برای از بین بردن زمینه ارتکاب جرم یک اقدام الزام آوری را انجام دهیم، می بینیم که اقدام الزام آور را در اختیار نداریم. بله، اقدامات مختلفی می توانیم انجام دهیم، لکن در زمره مستحبات است؛ وقتی در زمره مستحبات قرار گرفت، یعنی الزام فقهی برای آن وجود ندارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) اشاره کرد: نتیجه این شد که مدیریت فقهی از نظر کسانی که این مدیریت را ناکارآمد می دانند، دو ایراد اساسی دارد؛ ایراد اساسی اول آنست که مدیریت فقهی یک مدیریت انفعالی می باشد و ایراد اساسی دوم از نظر مستشکلان آن بوده که این مدیریت، یک مدیریت حداقلی است.
وی اضافه کرد: مدیریت فقهی اخلاق محور به مفهوم چنین مدیریتی است که هم ضمانت اجرا دارد و هم ارزش های اخلاقی در آن مدیریت رعایت شده است؛ به دنبال این هستیم که ببینیم آیا چنین مدیریتی را می توانیم تصویر نماییم و برمبنای موازین و ضوابط شرعی که از معارف دینی به دست ما می آید، تبیین نماییم یا خیر؟ به عقیده ما می توان چنین مدیریتی را برمبنای موازین دینی و معارف دینی تبیین کرد، مدیریتی که هم ضمانت اجرا داشته باشد و هم ارزش های اخلاقی در آن رعایت شده باشد.
حجت الاسلام ارسطا تصریح کرد: ما می توانیم مفهوم سیاست فرهنگی و سیاست گذاری فرهنگی را از روایات استفاده نماییم و باید به این مفهوم دقت کنیم و همین طور عرض می نماییم که مفهوم تکلیف اجتماعی - این تکلیف ممکنست جنبه سلبی یا ایجابی داشته باشد، حرام اجتماعی یا واجب اجتماعی باشد - و سیاست گذاری فرهنگی باید در بین مفاهیم دینی مورد توجه قرار بگیرد؛ مفهوم تکلیف اجتماعی و مفهوم سیاست گذاری فرهنگی بمنظور آنکه بتوانیم یک مدیریت فقهی اخلاق محور داشته باشیم، باید مورد توجه قرار بگیرد.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب