گزارش هفتگی اندیشه مهر؛
نظر ژیژک درباره کارت واکسن تقلبی و ترافیک برنامه های فلسفی
پرسی بلاگ: در گزارش هفتگی اندیشه مهر این هفته مروری بر برنامه هایی که به مناسبت روز جهانی فلسفه انجام شد داریم و سپس نظر ژیژک فیلسوف اسلونیایی را درباره کسانی که کارت واکسن تقلبی درست می کنند آوردیم.
خبرگز اری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: بعد از یک مدت طولانی سکوت و رکود که برحوزه اندیشه حاکم شده بود یکی دوهفته اخیر حوزه اندیشه، روزهای شلوغ و پر برنامه ای را پشت سرگذاشت و خوشبختانه این روال در روزها و هفته های آتی هم ادامه خواهد داشت. بهانه بیشتر این جلسه ها و برنامه ها هم روز جهانی فلسفه، سالروز درگذشت علامه طباطبائی و سالروز درگذشت علامه تقی جعفری بود.
رونق در برگزاری برنامه های روز جهانی فلسفه
امسال، روز جهانی فلسفه خیلی پررونق تر از سالهای قبل انجام شد و مراکز بزرگ و کوچک بسیاری نشست های مختلفی به این با موضوعات مختلفی برگزار کردند بااینکه مهمانان تعدادی از این جلسه ها مشترک بود اما خوشبختانه در بعضی از این جلسه ها به موضوعات خوب و نویی پرداخته شد که تا حالا به آن کمتر توجه شده بود بعنوان نمونه موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه که همیشه در برگزاری ویژه برنامه روز جهانی فلسفه پیشرو بوده امسال به موضوع «دیگری» پرداخت و سخنرانان مختلفی درباره این مساله که هم اکنون در جوامع مختلف جهانی بسیار مورد بحث است سخنرانی کردند. در این جلسه علی اصغر مصلح، استاد گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی که سالهاست در این عرصه و در زمینه فلسفه میان فرهنگی مشغول پژوهش است اظهار داشت: شرایطی در جهان امروز پدیده آمده و جهان را نیازمند این کرده که همیشه دیگری را ببیند. می شود در یک نگاه کلی اظهار داشت که اقتضائاتی در زمان ما است که دیگر نمی توانیم دیگری را نادیده بگیریم و جهان ما جهانی است که باید هرچه می گوییم با این تصور باشد که همگان می شنوند. چنان که دشوار است که سخنی بگوییم که همگان نشنوند؛ بدین سبب احساس حضور دیگران متفاوت و القای این دید و این منظر و این بینش که در جهانی هستیم که به روی هم باز شده ایم و ناچار هستیم برای زیستن در این جهان هم زیستی داشته باشیم یکسری اقتضائات است که ما را به این سمت می برد که به جنبه های مختلف بحث دیگری دقت نماییم.
دانشگاه شهید مطهری، دانشگاه خوارزمی، خانه اندیشمندان و انجمن فلسفه میان فرهنگی از دیگر مراکزی بودند که به مناسبت روز جهانی فلسفه برنامه هایی با حضور اساتید برجسته فلسفه تدارک دیدند. رضا داوری اردکانی که در چندین برنامه از این برنامه ها حضور داشت، در برنامه ای که توسط دانشگاه شهید مطهری با عنوان «آینده فلسفه در ایران» برگزار شده بود اظهار داشت: وقتی برای درس دوره دکتری فلسفه سرفصل می نویسند گویی آنرا با یکی از درس های دوره دبیرستان اشتباه گرفته اند. راستی این برنامه نویس کیست که به استاد فلسفه می گوید چه بگوید و چه نگوید. او اگر استاد است خود می داند که چه باید تدریس کند. در تدریس فلسفه و انتخاب مطالب و مسائل و درس ها اگر اولویتی هست باید اثبات اولویت فلسفه باشد. کانت در کتاب نزاع دانشکده ها در بین علوم اولویت را به فلسفه داده است. اهل فلسفه باید این اولویت را به درستی دریابند و برای دیگران هم روشن سازند که فلسفه مقام آزادی است و مقصود از اولویت، اولویت بنیانگذار است نه این که تعلیم آن پیش از آموختن هر علمی لازم باشد و همه موظف باشند فلسفه بیاموزند و بپذیرند که موضوع های همه علوم در فلسفه معین می شود. آیت الله جوادی آملی هم برای این جلسه پیامی ارسال کرد.
اختلاف صدوقی سها و عبدالکریمی برسر فلسفه و امروزی بودن آن
خبرگزاری مهر هم درراستای این برنامه ها میزگردی با حضور بیژن عبدالکریمی استاد فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی، منوچهر صدوقی سها عرفان پژوه و فیلسوف و مالک شجاعی عضو هئیت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار با موضوع «فلسفه و ایران امروز» برگزار کرد و در آن درباره نسبت فلسفه با ایران بحث و گفتگو شد. در این میزگرد عبدالکریمی گفت مهم ترین مسئله این است که امروز نسبت ما با فلسفه، مختل است و اگر امروز وضعیت ما آشفته است بخاطر این است که خانه خرد قومی ما ویران است و با وجود ادعاهایی که در جامعه ما وجود دارد پیوند ما با فلسفه بسیار ضعیف شده و چیزی که وجود دارد، شبه فلسفه است و نسبت ما با خود فلسفه هرروز ضعیف و ضعیف تر می شود ولی صدوقی سها با او مخالفت کرد و گفت بنده با قاطعیت می گویم که فلسفه هیچ ربطی به ایران امروز، ایران روز گذشته، عصر امروز، عصر روز گذشته و … ندارد.
همچنین گفتگویی هم با نادیا مفتونی، استاد الهیات دانشگاه تهران و پژوهشگر دانشگاه ییل انجام دادیم که وی در آن گفتگو اشاره کرده بود فلسفه اگر مقرر است به حیات خود ادامه دهد باید با افرادی تعامل کند که فیلسوف حرفه ای نیستند بلکه هوشی معمولی و علاقه ای نسبی به مسائل مبنایی دارند.
رونمایی از مجموعه ۱۳ جلدی آثار علامه محمدتقی جعفری
اما از برنامه های روز جهانی فلسفه بگذریم و مروری بر سایر نشست هایی که در هفته گذشته انجام شد داشته باشیم. روز دوشنبه ۲۴ آبان هم اندیشی بزرگداشت علامه طباطبایی با موضوع «چگونگی تحول در علوم انسانی» اجرا شد. حداد عادل در این هم اندیشی اظهار داشت: علامه طباطبایی به درس فلسفه رونق بخشیدند و اگر امروز با ابتکار و پشتیبانی رهبر انقلاب در قم، مجمع عالی حکمت اسلامی تشکیل می شود تصور نکنید که هفتاد سال پیش هم چنین چیزی میسر بوده است بلکه وضعیت امروز نتیجه کوشش های امثال علامه طباطبایی و خصوصاً خود ایشان در آن سال ها بوده است. ایشان فلسفه را به مصاف یک جریان فکری درآورده که در آن زمان کیان دین و ایران را تهدید می کرد و آن هم مارکسیسم بود.
همچنین مجموعه ای ۱۳ جلدی از آثار علامه محمدتقی جعفری که از طرف دفتر نشر فرهنگ اسلامی پخش شده، در مجتمع فرهنگی زیتون رونمایی گردید. عبدالله نصری در این مراسم اظهار داشت: برخی خودشان را با علامه جعفری و مطهری مقایسه می کنند در حالی که ارجاع این افراد به منابع و ماخذ غربی و داخلی در آثارشان آن هم در آن سن و سال نشان میدهد که به چه میزان بر حوزه های خود مسلط بودند. این افراد خودشان بودند و دیگری نبودند! آنها مطالعات گسترده ای داشتند. سر خودشان را پایین انداختند و هر کاری می توانستند و انجام دادند. ما کدام فیلسوف در تاریخ ایران داشتیم که درباره سبک زندگی و معنای زندگی کار کرده باشد؟ اما علامه جعفری در این زمینه پژوهش های مفصلی داشته است. علامه جعفری مسایل جدیدی را برای ما بیان کرده است. البته تعدادی از مسایلی که ایشان بیان کرد مربوط به گذشته است اما رویکردشان جدید است.
اما در یکی از گزارش های هفتگی اندیشه مهر اشاره کردیم که اخیراً کتابی از امیر دبیری مهر بعد از مدتی طولانی با سختی و موانع بسیار عنوان «اسلام و ودموکراسی» منتشر گردید. درهفته گذشته نشست نقد و بررسی این اثر با حضور بیژن عبدالکریمی، مدیر انتشارات نقد فرهنگ، قدیر نصری استاد دانشگاه خوارزمی و نویسنده اثر اجرا شد. نصری در این نشست سخنان عبدالکریمی را نقد کرد و اظهار داشت: چرا تصور می کنید اندیشه مهم نیست و مجادلات فقها و روشنفکران و به ویژه مخالفتهای نظری با دموکراسی در توسعه نیافتگی ایران نقشی نداشته؟ بر عکس شما من فکر می کنم افکار شما و دکتر داوری و فردید در مخالفت با تجدد و مدرنیسم اثرات مخربی در ایران داشته است. شما که ساختار نبودید صاحب اندیشه بودید. مقالات شما و همفکران شما در مجله نامه فرهنگ در دهه ۷۰ گواه سخن من است.
ژیژک: همچو بره ای رفتار می نماییم که مشتاقانه حاضرند هزینه ذبح خودرا بپردازد
اما سخنان اخیر ژیژک درباره کسانی که واکسن نمی زنند بسیار جالب و خواندنی است که کامران برادران آن ترجمه کرده و خبرگزاری کتاب ایران هم منتشر نموده است. ژیژک در این سخنرانی اشاره کرده که کسانی که واکسن کرونا را دریافت کرده و کسانی که آنرا رد می کنند، یکدیگر را بره هایی می بینند که با رضایت به سمت کشتارگاه پیش می روند. شاید حق با هر دو باشد، اما کسانی که به دنبال خرید کارت واکسیناسیون تقلبی هستند، دارند به قصاب پول می دهند. واکسینه شده باشیم یا نه، از پیش به گونه ای دستکاری شده و تحت کنترل قرار داریم؛ بی آن که از آن مطلع باشیم. نکته جالب درباره ماجرای یونان –چه درست باشد و چه نه- این است که به مثابه داستانی پندآمیز، به معنایی که پی یر بایار مد نظر داشت، عمل می کند و به گونه ای ناب که به ندرت در واقعیت اجتماعی با آن مواجه می شویم نشان میدهد که مورد کنترل و دستکاری قرار داریم. در صورتیکه گمان می نماییم که داریم مقام ها را گول می زنیم، این فریب ما از قبل در چرخه بازتولید اقتدار عمومی گنجانده شده است. بدین سبب وضعیت ما از بره ای که به میل خود به سمت سلاخی می رود هم بدتر است: ما همچو بره ای رفتار می نماییم که مشتاقانه حاضر است هزینه ذبح خودرا بپردازد. همان گونه که لکان می گوید، کسانی که گول نمی خورند بیشتر اشتباه می کنند. مانند اعضای سفیدپوست طبقات پایین جامعه آمریکا که نمی خواستند گول نهادهای لیبرال را بخورند و دست آخر به دونالد ترامپ رای دادند. باید توجه داشت که چگونه منطق «بره ای که به سلاخی می رود» درباره هر دو گروه بحث جاری به کار می رود. کسانی که نسبت به کرونا و واکسیناسیون مشکوک اند، بره ها کسانی بودند که در صف دریافت واکسن ایستادند یا زمانی که واکسن به وفور موجود نبود، با روشه به پزشکان تلاش کردند واکسینه شوند. برای دیگران، بره ها همان مخالفان واکسیناسیون بودند با امتناع از رعایت محدودیت های پاندمی که نه فقط زندگی خود که حیات دیگران را نیز به خطر می انداختند.
چه خبر از دنیای نشر؟
در بخش پایانی گزارش به روال همیشه به معرفی کتابهای و نشریات تازه منتشرمی پردازیم؛ بتازگی کتاب «علم النفس فلسفی علامه طباطبایی» نوشته حجت الاسلام والمسلمین ابوالحسن غفاری از طرف پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی انتشار یافته است، این اثر رباره نفس و عوارض آن گفت و گو می کند.
کتاب «افول و زوال ایالات متحده آمریکا؛ دیدگاه ها و راهبردها» که به همت محمد هادی همایون، احمد توانایی و محمد حسین شعاعی تهیه شده اثر دیگری است که بتازگی توسط انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) انتشار یافته است.
کتاب «جامعه شناسی تفاخر؛ سنخ شناسی و ذات انگاری فرهنگی»، نوشته محسن سلیمانی فاخر هم کتاب دیگری است که اخیراً توسط انتشارات آوای فرزانه منتشر و مراسم رونمایی آن هم در هفته ای که پشت سر گذاشتیم اجرا شد. این کتاب شامل ۶ فصل با این عناوین است: «طرح مسئله و مسیر مداقه»، «تفاخر و مصرف گرایی»، «شوق منزلت» «خودنمایی وهویت اجتماعی»، «خودستایی متقابل و مبادله ای» و «خودشیفتگی تاریخی ایرانیان» است.
عباس کاظمی هم اخیراً در فضای مجازی آگاهی داد که قراراست به زودی کتاب جدیدش که با همکاری مسرت امیرابراهیمی درباره مگامال ها پژوهش کرده منتشر شود. عنوان این اثر «مگامال مال ها و مجتمع های بزرگ تجاری در تهران» و مرکز مطالعات وبرنامه ریزی شهر تهران آنرا منتشر نموده است. معرفی کامل این اثر را در گزارش های هفته بعد خواهیم آورد.
اما بازار نشریات این هفته شاهد یک نشریه جدید با عنوان «اندیشه‌ی آینده» بود که رسالت خودرا بررسی موضوعات اجتماعیِ نوپدید معرفی کرده است. «اندیشه‌ی آینده» در نخستین شماره خود به یک پدیده نوظهور اجتماعی با عنوان NEET پرداخته است.
منبع: persiblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب