اخبار و اسناد قمرالملوك وزیری بازنشر شد؛
موسیقیدانی که با حسرت زیارت کربلا درگذشت
به گزارش پرسی بلاگ دومین چاپ اخبار و اسناد قمرالملوک وزیری در مطبوعات دوران قاجار تا عصر حاضر و آرشیو اسناد ملی توسط نشر ماهور منتشر گردید. در این کتاب اشاره شده که قمر آرزوی زیارت کربلا را با خود به گور برد.
به گزارش پرسی بلاگ به نقل از مهر، موسسه فرهنگی هنری ماهور دومین چاپ کتاب «اخبار و اسناد قمرالملوک وزیری در مطبوعات دوران قاجار تا عصر حاضر و آرشیو اسناد ملی» به تلاش مهدی نورمحمدی را با شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۳۳۶ صفحه و بهای ۱۲۰ هزار تومان منتشر نمود. چاپ نخست این کتاب بهار سال ۹۹ با شمارگان ۵۰۰ نسخه و بهای ۷۵ هزار تومان انتشار یافته بود.
کتاب حاوی دو بخش کلی است: بخش اول اخبار است که در آن هرگونه خبر در رابطه با قمرالملوک وزیری شامل اعلان کنسرت ها و فروش صفحات گرامافون، خاطرات و نوشته های قمر، برنامه های وی در رادیو، خاطرات و نوشته های دیگران درباره وی و اخبار بیماری، مرگ و خاکسپاری قمر از میان روزنامه ها و مجلات عصر پهلوی اول و دوم که بعضی از آنها کمیاب یا دیریاب هستند، گردآوری و انتشار یافته است.
بخش دوم به اسناد اختصاص دارد که همگی از آرشیو اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران استخراج و بازخوانی شده اند. این کتاب با عنایت به عرضه نکات و آگاهی های نو و منتشر نشده، باعث شناخت بیشتر درباره قمرالملوک وزیری و زندگی و آثار او شده و دریچه جدیدی را به روی پژوهشگران و علاقه مندان این چهره فرهنگی، هنری و اجتماعی عصر پهلوی اول و دوم می گشاید.
قمرالملوک وزیری درگذشته به سال ۱۳۳۸ یکی از چهره های سرشناس موسیقی اصیل ایرانی بود. صفحات آثار او طرفداران بسیاری داشت و البته وجه دیگری شهرت او به علت فعالیتهای اجتماعی خیرخواهانه و صفات والای انسانی اش بود. به شهادت تاریخ او سراسر عمر خویش را در کمک به طبقات محروم و فرودست گذراند و آنچه را که از برنامه های موسیقی به دست می آورد در طبق اخلاق به مستمندان می داد و همین سبب شد تا اواخر عمر گرفتار وضعیت بد اقتصادی و پریشانی احوال شود.
او خصلت های نیک خویش را حتی تا انتهای عمر و روزهای بیماری و نداری اش حفظ کرد. اجرای کنسرت به نفع زلزله زدگان، سیل زدگان و کنسرت به نفع ساخت مقبره فردوسی همچون یادگارهای اوست. نخستین موسیقیدانی که به نفع ساخت مقبره فردوسی کنسرت اجرا کرده عارف قزوینی است. این کنسرت در تابستان سال ۱۳۰۰ خورشیدی همراه با پیانوی مشیرهمایون شهردار در باغ ملی مشهد به روی صحنه رفت. دومین موسیقیدان، کلنل علینقی وزیری است که در سال ۱۳۰۵ با ارکستر مدرسه عالی موسیقی در تالار مدرسه نظام به نفع ساخت مقبره فردوسی کنسرتی را به روی صحنه برد. بانو وزیری پس از عارف قزوینی و کلنل وزیری سومین موسیقیدانی است که به نفع ساخت مقبره فردوسی کنسرت اجرا کرده است. این کنسرت در مهر ۱۳۰۹ در مشهد اجرا شد و حبیب سماعی نوازنده سنتور و محمدعلی شهابی نوازنده تار در این کنسرت با قمر همراهی داشتند.
ویژگی دیگر او این است که در طول سال ها فعالیت هنری هیچگاه از موازین موسیقی فاخر و چهارچوب موسیقی دستگاهی ایران خارج نشد. به علت همین خصوصیت ها بود که بزرگانی چون محمدحسین شهریار و زنده یاد استاد جلال الدین همایی در وصف او اشعاری را سرودند. مهدی نورمحمدی در مقدمه خود این بیت از استاد همایی را آورده که:
ستارگان هنر بس دمیده اند و هنوز * شبان تیره عشاق روشن از قمر است
این کتاب اطلاعات مهمی را از زندگی و درگذشت این موسیقی دان به مخاطبان عرضه می کند. بعنوان مثال با این کتاب است که مخاطب متوجه می شود اندیشه اختصاص قطعه زمینی برای گورستان هنرمندان، بعد از درگذشت قمر بین هنرمندان شکل گرفته است. در این کتاب همینطور تصاویر تازه یافته ای از این بانوی هنرمند انتشار یافته که پیشتر در هیچ منبع مکتوبی وجود نداشت. در نگاهی گذرا، بعضی از خصوصیت های مهم اخبار مندرج در قسمت اول کتاب که حاوی نکات ارزشمندی درباره قمر است و اطلاعات مهم و بعضاً تازه یابی را در اختیار علاقه مندان و محققان قرار می دهد عبارتند از:
- قمر به همراه موسی معروفی برای اولین بار کنسرتی را در دستگاه نوا اجرا کرده که بر اساس آگهی آن، اجرای صحنه ای آن تا سال ۱۳۰۷ در ایران سابقه نداشته است. لازم به ذکر است دستگاه نوا به همراه راست پنجگاه جزو دستگاههای مهجور ایرانی بود که در گذشته، بسیار به ندرت توسط موسیقیدانان اجرا می شد.
- در سال ۱۳۰۷ و سال های پس از آن، در مطبوعات از هنرمند، خواننده یا موسیقیدان با لفظ آرتیست یاد می شده است.
- قمر در سال ۱۳۱۵ همراه با ابوالحسن صبا کنسرتی را در سالن سینما تهران اجرا کرده است.
- مرور برنامه های موسیقی رادیو در سالهای ۱۳۲۰ و ۱۳۲۱ حاکی از این است که قمر همراه با نوازندگی اساتیدی چون: علی اکبر شهنازی، مرتضی محجوبی، ابوالحسن صبا، حبیب سماعی و مهدی خالدی در رادیو به اجرای برنامه پرداخته است.
- برنامه قمر در رادیو از مهر ۱۳۳۲ به خاطر بیماری فشار خون و سکته قطع شده است.
- قمر در اواخر عمر و در دوره شدت یافتن بیماری، آرزوی رفتن به کربلا را در سر داشته است.
- نخستین سکته وی در سال ۱۳۳۳ روی داده است.
- قمر در سال ۱۳۱۶ به جرگه مریدان محمدحسن مراغه ای (ملقب به محبوب علیشاه) درآمده است.
شهرت این هنرمند به قدری زیاد بود که نشریات مختلف درباره او می نوشتند و یا از او انتقاد می کردند. در این کتاب اخباری از روزنامه های مختلفی چون شفق سرخ، اطلاعات، ایران، تهران مصور، کوشش، کیهان و… انتشار یافته است.
این میان مطلب روزنامه «شفق سرخ» به مدیریت علی دشتی، بسیار جالب است. گویا در شماره ای از این روزنامه، اعلانیه ای به امضای علی نقی وزیری منتشر می شود در خصوص ایجاد مدرسه موسیقی که در آن نوشته شده بود از پذیرفتن بانوان مسلمان برای هنرجویی معذورند. وزیری پاسخی به اعلانیه به شرح زیر داده است که در ۱۴ بهمن ۱۳۰۲ منتشر شد:
«آقای دشتی ما زن های طهران هرچند هم به عقیده سرکارعالی نالایق باشیم، اینقدر فهمیده ایم که قوانین مقدسه شریعت مطهر اسلام جز در برخی از موارد، مانند جهاد و… زن و مرد یکسان است. اگر موسیقی حرام است و در شریعت مقدس اسلام این عمل حرمت دارد، چه مردهای مسلمان و چه زن های مسلمه بایستی از این عمل پرهیز نمایند. چه دلیل دارد که مردها مجازند این صنعت را بیاموزند و زن ها از آموختن این صنعت لطیف محرومند...
آقای دشتی اگر در مقابل این اظهارات من جوابی دارید مرقوم بفرمایید، شاید من اشتباه کرده ام. خیلی غریب است در مملکت ما هر شب در سالون گراند هتل برای مردها سینماست، تیاتر است، واریته است و هیچ روحانی و پیشنمازی اعتراض نمی نماید. همین که می شنوند در فلان خانه واقع شده در گمنام ترین کوچه ها، زن ها می خواهند برای خودشان سینمایی ترتیب بدهند بدون آنکه یک نفر مرد هم در آن شرکت داشته باشد، فوراً داد و فریاد عوام و خرافه پرست ها بلند می شود که اسلام رفت.
یک نفر نیست که از این مردم بپرسد که چطور شده است که سینما و تیاتر برای مردها مباح است و از تماشایی که مردها به سینما یا تیاتر می کنند، اسلام به جای دوری نمی رود، ولی همین که زن ها بدبخت در یک بیغوله ای خواستند از سینما تماشایی بکنند، یعنی از سینماهایی که برای تصفیه اخلاق آنها بسیار مفید می باشد، بدون آنکه بگذارند در مجلسشان مردی وارد شود، فوراً داد و فریاد یک مشت مردم بلند می شود که اسلام از ایران پرواز کرد… مگر بیست سال قبل نبود که متجاوز از ده هزار زن و مرد برای دیدن تعزیه در تکیه دولت جمع می شدند؟»
منبع: persiblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب